.................................................................
Το «χειροκρότημα» του Ντάριο Φο για τη Φράνκα Ράμε στο Ηρώδειο
Ο Ντάριο Φο και η Φράνκα Ράμε παρουσίασαν την παράσταση «Dario Fo - Η Μάσκα και το Θέατρο» στο Ηρώδειο (φωτογραφία αρχείου)
Το ιταλικό θέατρο πενθεί για την αγωνίστρια Φράνκα Ράμε
Ηρώδειο. Καλοκαίρι του 2005. Προς το τέλος Ιουνίου, αν δεν
με απατά η μνήμη μου. Ο Ντάριο Φο είχε έρθει για την παγκόσμια πρεμιέρα
της παράστασής του «Dario Fo - Η Μάσκα και το Θέατρο», καθώς το Φεστιβάλ
Αθηνών είχε τα 50ά του γενέθλια.
Θυμάμαι ότι αγωνιούσα για το αν θα καταφέρω να εξασφαλίσω ένα εισιτήριο. Ντάριο Φο ήταν αυτός. Ενα νομπελίστα και μάλιστα επί σκηνής και μάλιστα σε παγκόσμια πρώτη πόσες φορές θα είχα την ευκαιρία να τον δω; Η απογοήτευσή μου όμως ήταν μεγάλη όταν μπήκα στο ρωμαϊκό ωδείο. Βία να είχε γεμίσει το μισό Ηρώδειο.
«Προσωπικότητες» και κοσμικοί ούτε για δείγμα στις πρώτες σειρές. «Πολύ κουλτουριάρικη επιλογή», σκέφτηκα. Μοναδικός «επίσημος» σε μια από τις πρώτες σειρές ο τότε ισχυρός άνδρας του τότε Υπουργείου Πολιτισμού, Χρήστος Ζαχόπουλος με τη σύζυγό του. Ισως να ήταν και η μοναδική στιγμή που ένιωσα να τον εκτιμώ. Κάποιος εκ μέρους της Πολιτείας και σχετικός με τον πολιτισμό είχε καταλάβει ποιος ήταν ο Ντάριο Φο και ήταν εκεί.
Οταν έσβησαν τα φώτα εκείνος ανέβηκε στη σκηνή. Τα λόγια του ακριβώς δεν θυμάμαι. Εκείνο που μου έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη μου είναι η ενέργεια του, η γενναιοδωρία του προς το κοινό. Εκείνο το χάρισμα που σε έκανε την μια στιγμή να γελάς και την άλλη να τον κοιτάζεις δακρυσμένος. Ελεγε για το θέατρο, για το πώς πρέπει να λειτουργεί ο ηθοποιός, για το ρόλο της μάσκας… Ενας χείμαρρος που έμοιαζε με μελωδία όπως ακουγόταν στα ιταλικά. Υπότιτλος ούτε κατά διάνοια.
Επί σκηνής ένας πολύ συμπαθής μεταφραστής προσπαθούσε να τον προλάβει και να αποδώσει τον υπέροχο λόγο του. Και ενώ και ενταγμένος ήταν στην παράσταση – διάλεξη- περφόρμανς έμοιαζε περιττός. Διότι ο Ντάριο Φο – ακόμη κι αν δεν ήξερες λέξη ιταλικών – σε έκανε να νιώσεις τι λέει. Τα χέρια του, το σώμα του, το μπρίο του ήταν αρκετά για να σου μεταδώσουν κάθε έννοια και κάθε συναίσθημα.
Κι ύστερα ήρθε η σειρά εκείνης. Της Φράνκα Ράμε. Της συζύγου του. Της μούσας του. Εκείνη τρία μόλις χρόνια μικρότερη του. Δεν έμοιαζε όμως να έχει το ίδιο κουράγιο με εκείνον, την ίδια δύναμη. Είχε τη στόφα της ηθοποιού που έχει επίπεδο, αλλά δίπλα σε εκείνον και στην ικανότητα του να σαρώνει το κοινό έμοιαζε πιο λίγη. Ίσως πιο κουρασμένη, λίγο πιο υποτονική.
Κι αν οκτώ χρόνια μετά δεν θυμάμαι τα λόγια του νομπελίστα επί σκηνής – με εξαίρεση βεβαίως την ατάκα «η μάσκα έχει μια παράξενη ιδιότητα. Οποιος την φοράει δεν μπορεί πια να πει ψέματα. Γι’ αυτό φαντάζεστε τι θα γινόταν, αν οι πολιτικοί έμπαιναν στα Κοινοβούλια, φορώντας μάσκες;» - δεν θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα του με το οποίο την παρακολουθούσε όση ώρα ήταν εκείνη επί σκηνής.
Εμοιαζε να την χαϊδεύει. Την παρακολουθούσε με λατρεία. Λες και την αντίκριζε στα πρώτα τους ραντεβού. Ενα βλέμμα γεμάτο έρωτα, που όποια γυναίκα κι αν το εισέπραττε έστω για μια φορά θα μπορούσε να δηλώνει δια βίου ευτυχισμένη. Δεν ήταν ένα βλέμμα που μπορούσες να το ζηλέψεις, ούτε καν να το ποθήσεις. Διότι ήταν το βλέμμα του δημιουργού προς τη μούσα του, προς εκείνη στην οποία ένιωθε ότι της χρωστά την έμπνευση και ό,τι μπορεί να απορρέει από αυτή.
Θυμάμαι ότι αγωνιούσα για το αν θα καταφέρω να εξασφαλίσω ένα εισιτήριο. Ντάριο Φο ήταν αυτός. Ενα νομπελίστα και μάλιστα επί σκηνής και μάλιστα σε παγκόσμια πρώτη πόσες φορές θα είχα την ευκαιρία να τον δω; Η απογοήτευσή μου όμως ήταν μεγάλη όταν μπήκα στο ρωμαϊκό ωδείο. Βία να είχε γεμίσει το μισό Ηρώδειο.
«Προσωπικότητες» και κοσμικοί ούτε για δείγμα στις πρώτες σειρές. «Πολύ κουλτουριάρικη επιλογή», σκέφτηκα. Μοναδικός «επίσημος» σε μια από τις πρώτες σειρές ο τότε ισχυρός άνδρας του τότε Υπουργείου Πολιτισμού, Χρήστος Ζαχόπουλος με τη σύζυγό του. Ισως να ήταν και η μοναδική στιγμή που ένιωσα να τον εκτιμώ. Κάποιος εκ μέρους της Πολιτείας και σχετικός με τον πολιτισμό είχε καταλάβει ποιος ήταν ο Ντάριο Φο και ήταν εκεί.
Οταν έσβησαν τα φώτα εκείνος ανέβηκε στη σκηνή. Τα λόγια του ακριβώς δεν θυμάμαι. Εκείνο που μου έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη μου είναι η ενέργεια του, η γενναιοδωρία του προς το κοινό. Εκείνο το χάρισμα που σε έκανε την μια στιγμή να γελάς και την άλλη να τον κοιτάζεις δακρυσμένος. Ελεγε για το θέατρο, για το πώς πρέπει να λειτουργεί ο ηθοποιός, για το ρόλο της μάσκας… Ενας χείμαρρος που έμοιαζε με μελωδία όπως ακουγόταν στα ιταλικά. Υπότιτλος ούτε κατά διάνοια.
Επί σκηνής ένας πολύ συμπαθής μεταφραστής προσπαθούσε να τον προλάβει και να αποδώσει τον υπέροχο λόγο του. Και ενώ και ενταγμένος ήταν στην παράσταση – διάλεξη- περφόρμανς έμοιαζε περιττός. Διότι ο Ντάριο Φο – ακόμη κι αν δεν ήξερες λέξη ιταλικών – σε έκανε να νιώσεις τι λέει. Τα χέρια του, το σώμα του, το μπρίο του ήταν αρκετά για να σου μεταδώσουν κάθε έννοια και κάθε συναίσθημα.
Κι ύστερα ήρθε η σειρά εκείνης. Της Φράνκα Ράμε. Της συζύγου του. Της μούσας του. Εκείνη τρία μόλις χρόνια μικρότερη του. Δεν έμοιαζε όμως να έχει το ίδιο κουράγιο με εκείνον, την ίδια δύναμη. Είχε τη στόφα της ηθοποιού που έχει επίπεδο, αλλά δίπλα σε εκείνον και στην ικανότητα του να σαρώνει το κοινό έμοιαζε πιο λίγη. Ίσως πιο κουρασμένη, λίγο πιο υποτονική.
Κι αν οκτώ χρόνια μετά δεν θυμάμαι τα λόγια του νομπελίστα επί σκηνής – με εξαίρεση βεβαίως την ατάκα «η μάσκα έχει μια παράξενη ιδιότητα. Οποιος την φοράει δεν μπορεί πια να πει ψέματα. Γι’ αυτό φαντάζεστε τι θα γινόταν, αν οι πολιτικοί έμπαιναν στα Κοινοβούλια, φορώντας μάσκες;» - δεν θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα του με το οποίο την παρακολουθούσε όση ώρα ήταν εκείνη επί σκηνής.
Εμοιαζε να την χαϊδεύει. Την παρακολουθούσε με λατρεία. Λες και την αντίκριζε στα πρώτα τους ραντεβού. Ενα βλέμμα γεμάτο έρωτα, που όποια γυναίκα κι αν το εισέπραττε έστω για μια φορά θα μπορούσε να δηλώνει δια βίου ευτυχισμένη. Δεν ήταν ένα βλέμμα που μπορούσες να το ζηλέψεις, ούτε καν να το ποθήσεις. Διότι ήταν το βλέμμα του δημιουργού προς τη μούσα του, προς εκείνη στην οποία ένιωθε ότι της χρωστά την έμπνευση και ό,τι μπορεί να απορρέει από αυτή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου