..........................................................
Αυτόχθων φασισμός
Φασισμός. Λέξη με πολλές ερμηνείες, οπτικές, γωνίες και αποχρώσεις. Άλλοι την χρησιμοποιούν κομματικά, άλλοι πολιτικά ή ιδεολογικά ενώ δεν λείπουν και αυτοί που της δίνουν καθαρά ιστορική προσέγγιση μέσα στους αέναους κύκλους της ανθρώπινης κοινωνίας.
Ο γράφων, ως γραφικός αυτόχθων ιθαγενής, έχοντας την τύχη, όπως και πολλοί συνιθαγενείς του, να μεγαλώσει μέσα σε δρόμους, σοκάκια και στενά που διαρκώς γεννούσαν καινούρια μονοπάτια, λημέρια και κρησφύγετα προς χάριν της παιδικής φαντασίας και της νεανικής εξερεύνησης, δεν πάσχει από μονόδρομες οπτικές. Γι' αυτόν φασισμός σημαίνει απλά και μόνο αδιέξοδο. Το τέρμα της σκέψης και της μνήμης. Το μαύρο πέπλο της αισθητικής και το τέλος του πολιτισμού. Και πιστεύει πως αυτή η κακιασμένη οχιά έχει αρχίσει να εμφανίζεται εδώ και πολύ καιρό στη πόλη.
Το τέλος της ναυπλιώτικης γειτονιάς ήταν η αρχή. Μεγαλώσαμε σε γειτονικούς δρόμους και πλατείες που έσφυζαν από ζωή, παιδικές φωνές, παιχνίδια, γονείς και παππούδες σε παγκάκια και σκαλιά, φασαρία και ενέργεια. Ο δημόσιος χώρος ως δώρο, δικαίωμα, υποχρέωση και σκαλοπάτι για αυτοδίδακτη κοινωνικοποίηση και εμπειρία του κόσμου. Όλα αυτά πλέον είναι παρελθόν. Τα παιδιά τρέχουν σε φροντιστήρια, πιάνα, μπαλέτα, κολυμβητήρια, ξένες γλώσσες και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο νούς του ανθρώπου για να κλείσει τα παιδιά μέσα στην ασφάλεια των τοίχων, έχουν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο μέσα σε μια πόλη παραδοσιακά αργών ρυθμών, οι γειτονιές είναι άδειες και έρημες και ελάχιστες πλατείες παραμένουν ζωντανές μόνο και μόνο γιατί συνδυάζουν το παιδικό παιχνίδι και τον ενήλικο καφέ. Ακόμη και μέσα στις πολυκατοικίες οι σχέσεις έχουν σχετικώς αποξενωθεί, για να μην πούμε αθηναιοποιηθεί.
Ακολούθησε η παρακμή και η μείωση του αριθμού των παραδοσιακών καφενείων και η αντικατάστασή τους από τα μοντέρνα καφέ. Η διαφορά είναι τεράστια. Το παραδοσιακό καφενείο λειτουργούσε ως χώρος πολιτικής συνέλευσης. Ατελείωτες κουβέντες, συζητήσεις, τσακωμοί, διαχωρισμοί, ομαδικά καλαμπούρια, ζήλιες και γλέντια. Το παραδοσιακό καφενείο ήταν μια ζωντανή πολιτική κοινότητα, άμεσος αντίκτυπος όλων των πολιτικών εξελίξεων, σημαντικών κι ασήμαντων. Αντίθετα το καφέ είναι γνήσιο παιδί της τουριστικής ανάπτυξης, της άκριτης μοντερνοποίησης της ζωής και του ατομισμού. Κλειστές παρέες, μοναχικές ψυχές, δυνατές μουσικές που καλύπτουν τις συζητήσεις, κουτσομπολιά, πασαρέλες και εγωπάθειες, και όλα τα προβλήματα να θάβονται κάτω από το χαλί μέχρι να φουσκώσουν.
Ακολουθεί ο μονόδρομος της τουριστικής ανάπτυξης. Η πόλη αργά και σταθερά μεταμορφωνόταν σε μια γραφική καρτ ποστάλ του σαββατοκύριακου, των διακοπών και πάσης φύσεως αργιών. Με μόνη κληρονομιά την νεοκλασική ομορφιά της, την θαυμάσια θέα της και τα αρχαιολογικά της τοπία αποκτά όλο και περισσότερα πανομοιότυπα καταστήματα που παίζουν τις ίδιες και τις ίδιες μοδάτες μουσικές, σερβίρουν τα ίδια φαγητά και πουλάνε παρόμοια σκατολοίδια. Η ποικιλία και το διαφορετικό γίνεται είδος προς εξαφάνιση. Μόνος στόχος είναι το πορτοφόλι όλο και περισσότερων βαρβάρων. Τα στέκια μειώνονται δραματικά. Ο αυτόχθων πολιτισμός περνάει στο περιθώριο. Η ιστορία της πόλης και οι σημαντικοί της άνθρωποι, επώνυμοι κι ανώνυμοι, αγνοούνται μέχρι και από τους ίδιους τους αυτόχθονες. Η παλιά πόλη αδειάζει από κόσμο για χάρη των ενοικιαζόμενων δωματίων και άλλων τουριστικών ειδών και μετατρέπεται ακόμη και για τους ίδιους τους κατοίκους του Ναυπλίου σε μια όμορφη φωτογραφία περιπάτου χωρίς καμία απολύτως πολιτική ζωή και ιστορική μνήμη.
Κεφάλαιο πολιτισμός. Λίγα πράγματα. Ένας κινηματογράφος, μόνο χειμερινός, με ταινίες μόνο πρώτης προβολής. Κοινώς αμερικανιές. Ένα τοπικό θέατρο ερασιτεχνών και μερακλήδων, μια δανειστική βιβλιοθήκη μαθητών και ελαχίστων άλλων, το λαογραφικό μουσείο και το Πανεπιστήμιο της πόλης με φοιτητές χαμένους ή και ακόμη υποτιμημένους από την τοπική κοινωνία. Ένα παράρτημα του Χάρβαντ σηκώνει κάποιες εκδηλώσεις αλλά κανείς δεν πρέπει να ακούει κι ακολουθούν μεμονωμένες περιπτώσεις κι εξαιρέσεις. Καμία χειμωνιάτικη συναυλία, καμιά πρωτοπορία, κανένα κίνητρο και ουδεμία όρεξη. Κυριαρχεί ο πολιτισμός του καφέ, της μπύρας, του champions league και της κρεατοφαγίας. Ας είναι καλά τα βλαχοπανηγύρια του καλοκαιριού που μας θυμίζουν τις ζουλού ρίζες μας.
Πάμε στη πολιτική. Ποιά πολιτική όμως; Μιλάμε πάντα για τοπικό επίπεδο. Για την τοπική αυτοδιοίκηση. Για τα δημοτικά πράγματα συγκεκριμένα. O πολιτικός διάλογος και ο προγραμματικός λόγος εδώ και πάρα πολύ καιρό έχει πάει περίπατο στη πόλη. Οράματα, ιδέες, σχεδιασμοί και τα τοιαύτα έχουν πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων και το μόνο που παρακολουθούμε είναι προσωπικές κόντρες, ξεκατινιάσματα, χυδαιότητες και ύβρεις μεταξύ των υποψηφίων. Μέσα στο παιχνίδι έχουν προστεθεί και ντόπιοι δημοσιογράφοι που έχουν πετάξει τον μανδύα της αντικειμενικότητας υποστηρίζοντας παθιασμένα τη μία ή την άλλη πλευρά και συνεχίζουν το έργο των ύβρεων των πολιτικών προισταμένων τους. Βάλε και λίγο χρίσματα, κόμματα, παράγοντες, ρουσφέτια και αλισβερίσια και το μυαλό των αυτοχθόνων έχει γίνει μια υπέροχη παχύρευστη σούπα. Η δε πολιτική τους σκέψη, το ενδιαφέρον τους για το ντόπιο γίγνεσθαι αναζητείται στην προιστορία. Με λίγα λόγια, οι εκπομπές και οι στήλες των κουτσομπολιών και του lifestyle ενδέχεται να κρύβουν περισσότερη πολιτική σκέψη από την τοπική πολιτική πραγματικότητα.
Kαι μέσα σε αυτό το κλίμα, και για χίλιους άλλους λόγους, ο νέος λείπει. Σπουδάζει, είναι στρατό, μεταναστεύει στην όμορφη πρωτεύουσα ή στα εξωτερικά και αφήνει πίσω του μια πόλη γερόντων. Αν όχι γερόντων, από τη μέση κι απάνου. Οι σπουδαγμένοι αριβάρουν κατά κύματα, το ίδιο και οι ταξιδιάρικες ψυχές, οι φευγάτες, και μένουν εδώ οι αιώνια εδώ και οι μεγάλοι. Και προσφάτως οι βλάχοι. Πόσο μπροστά να πάει μια τέτοια πόλη; Τί θα μπορούσε να αλλάξει; Σε κάθε νέα γνώμη ακούς να διαχέεται στην ατμόσφαιρα ένα "δεν ξέρεις εσύ", "είσαι μικρός", "τί να μας πείς εσύ τώρα" και πολλά τέτοια. Όπου και να κοιτάξεις, σε όποιο μέρος της διοίκησης και να δείς, σε κάθε πόστο καθοριστικό, έναν σκατόγερο ή μια σκατόγρια θα δείς να σου κουνάει το δάχτυλο. Έτσι ενώ οι γέροι είναι γέροι, γίνονται γέροι και οι νέοι για να επιβιώσουν. Τυποποιούνται σε χρόνο ρεκόρ κι ενσωματώνονται.
Όπως ο γράφων. Πού κάθεται σε τόσες γραμμές και γκρινιάζει και μιρμιλίζει σαν τον σκατόγερο ενώ εσύ πίστευες από τον τίτλο πως θα μιλήσει για ντόπιους φασίστες.
Το είπαμε όμως φίλε από την αρχή. Πάνω απ'όλα ο γράφων, είναι αυτόχθων.
Το τέλος της ναυπλιώτικης γειτονιάς ήταν η αρχή. Μεγαλώσαμε σε γειτονικούς δρόμους και πλατείες που έσφυζαν από ζωή, παιδικές φωνές, παιχνίδια, γονείς και παππούδες σε παγκάκια και σκαλιά, φασαρία και ενέργεια. Ο δημόσιος χώρος ως δώρο, δικαίωμα, υποχρέωση και σκαλοπάτι για αυτοδίδακτη κοινωνικοποίηση και εμπειρία του κόσμου. Όλα αυτά πλέον είναι παρελθόν. Τα παιδιά τρέχουν σε φροντιστήρια, πιάνα, μπαλέτα, κολυμβητήρια, ξένες γλώσσες και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο νούς του ανθρώπου για να κλείσει τα παιδιά μέσα στην ασφάλεια των τοίχων, έχουν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο μέσα σε μια πόλη παραδοσιακά αργών ρυθμών, οι γειτονιές είναι άδειες και έρημες και ελάχιστες πλατείες παραμένουν ζωντανές μόνο και μόνο γιατί συνδυάζουν το παιδικό παιχνίδι και τον ενήλικο καφέ. Ακόμη και μέσα στις πολυκατοικίες οι σχέσεις έχουν σχετικώς αποξενωθεί, για να μην πούμε αθηναιοποιηθεί.
Ακολούθησε η παρακμή και η μείωση του αριθμού των παραδοσιακών καφενείων και η αντικατάστασή τους από τα μοντέρνα καφέ. Η διαφορά είναι τεράστια. Το παραδοσιακό καφενείο λειτουργούσε ως χώρος πολιτικής συνέλευσης. Ατελείωτες κουβέντες, συζητήσεις, τσακωμοί, διαχωρισμοί, ομαδικά καλαμπούρια, ζήλιες και γλέντια. Το παραδοσιακό καφενείο ήταν μια ζωντανή πολιτική κοινότητα, άμεσος αντίκτυπος όλων των πολιτικών εξελίξεων, σημαντικών κι ασήμαντων. Αντίθετα το καφέ είναι γνήσιο παιδί της τουριστικής ανάπτυξης, της άκριτης μοντερνοποίησης της ζωής και του ατομισμού. Κλειστές παρέες, μοναχικές ψυχές, δυνατές μουσικές που καλύπτουν τις συζητήσεις, κουτσομπολιά, πασαρέλες και εγωπάθειες, και όλα τα προβλήματα να θάβονται κάτω από το χαλί μέχρι να φουσκώσουν.
Ακολουθεί ο μονόδρομος της τουριστικής ανάπτυξης. Η πόλη αργά και σταθερά μεταμορφωνόταν σε μια γραφική καρτ ποστάλ του σαββατοκύριακου, των διακοπών και πάσης φύσεως αργιών. Με μόνη κληρονομιά την νεοκλασική ομορφιά της, την θαυμάσια θέα της και τα αρχαιολογικά της τοπία αποκτά όλο και περισσότερα πανομοιότυπα καταστήματα που παίζουν τις ίδιες και τις ίδιες μοδάτες μουσικές, σερβίρουν τα ίδια φαγητά και πουλάνε παρόμοια σκατολοίδια. Η ποικιλία και το διαφορετικό γίνεται είδος προς εξαφάνιση. Μόνος στόχος είναι το πορτοφόλι όλο και περισσότερων βαρβάρων. Τα στέκια μειώνονται δραματικά. Ο αυτόχθων πολιτισμός περνάει στο περιθώριο. Η ιστορία της πόλης και οι σημαντικοί της άνθρωποι, επώνυμοι κι ανώνυμοι, αγνοούνται μέχρι και από τους ίδιους τους αυτόχθονες. Η παλιά πόλη αδειάζει από κόσμο για χάρη των ενοικιαζόμενων δωματίων και άλλων τουριστικών ειδών και μετατρέπεται ακόμη και για τους ίδιους τους κατοίκους του Ναυπλίου σε μια όμορφη φωτογραφία περιπάτου χωρίς καμία απολύτως πολιτική ζωή και ιστορική μνήμη.
Κεφάλαιο πολιτισμός. Λίγα πράγματα. Ένας κινηματογράφος, μόνο χειμερινός, με ταινίες μόνο πρώτης προβολής. Κοινώς αμερικανιές. Ένα τοπικό θέατρο ερασιτεχνών και μερακλήδων, μια δανειστική βιβλιοθήκη μαθητών και ελαχίστων άλλων, το λαογραφικό μουσείο και το Πανεπιστήμιο της πόλης με φοιτητές χαμένους ή και ακόμη υποτιμημένους από την τοπική κοινωνία. Ένα παράρτημα του Χάρβαντ σηκώνει κάποιες εκδηλώσεις αλλά κανείς δεν πρέπει να ακούει κι ακολουθούν μεμονωμένες περιπτώσεις κι εξαιρέσεις. Καμία χειμωνιάτικη συναυλία, καμιά πρωτοπορία, κανένα κίνητρο και ουδεμία όρεξη. Κυριαρχεί ο πολιτισμός του καφέ, της μπύρας, του champions league και της κρεατοφαγίας. Ας είναι καλά τα βλαχοπανηγύρια του καλοκαιριού που μας θυμίζουν τις ζουλού ρίζες μας.
Πάμε στη πολιτική. Ποιά πολιτική όμως; Μιλάμε πάντα για τοπικό επίπεδο. Για την τοπική αυτοδιοίκηση. Για τα δημοτικά πράγματα συγκεκριμένα. O πολιτικός διάλογος και ο προγραμματικός λόγος εδώ και πάρα πολύ καιρό έχει πάει περίπατο στη πόλη. Οράματα, ιδέες, σχεδιασμοί και τα τοιαύτα έχουν πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων και το μόνο που παρακολουθούμε είναι προσωπικές κόντρες, ξεκατινιάσματα, χυδαιότητες και ύβρεις μεταξύ των υποψηφίων. Μέσα στο παιχνίδι έχουν προστεθεί και ντόπιοι δημοσιογράφοι που έχουν πετάξει τον μανδύα της αντικειμενικότητας υποστηρίζοντας παθιασμένα τη μία ή την άλλη πλευρά και συνεχίζουν το έργο των ύβρεων των πολιτικών προισταμένων τους. Βάλε και λίγο χρίσματα, κόμματα, παράγοντες, ρουσφέτια και αλισβερίσια και το μυαλό των αυτοχθόνων έχει γίνει μια υπέροχη παχύρευστη σούπα. Η δε πολιτική τους σκέψη, το ενδιαφέρον τους για το ντόπιο γίγνεσθαι αναζητείται στην προιστορία. Με λίγα λόγια, οι εκπομπές και οι στήλες των κουτσομπολιών και του lifestyle ενδέχεται να κρύβουν περισσότερη πολιτική σκέψη από την τοπική πολιτική πραγματικότητα.
Kαι μέσα σε αυτό το κλίμα, και για χίλιους άλλους λόγους, ο νέος λείπει. Σπουδάζει, είναι στρατό, μεταναστεύει στην όμορφη πρωτεύουσα ή στα εξωτερικά και αφήνει πίσω του μια πόλη γερόντων. Αν όχι γερόντων, από τη μέση κι απάνου. Οι σπουδαγμένοι αριβάρουν κατά κύματα, το ίδιο και οι ταξιδιάρικες ψυχές, οι φευγάτες, και μένουν εδώ οι αιώνια εδώ και οι μεγάλοι. Και προσφάτως οι βλάχοι. Πόσο μπροστά να πάει μια τέτοια πόλη; Τί θα μπορούσε να αλλάξει; Σε κάθε νέα γνώμη ακούς να διαχέεται στην ατμόσφαιρα ένα "δεν ξέρεις εσύ", "είσαι μικρός", "τί να μας πείς εσύ τώρα" και πολλά τέτοια. Όπου και να κοιτάξεις, σε όποιο μέρος της διοίκησης και να δείς, σε κάθε πόστο καθοριστικό, έναν σκατόγερο ή μια σκατόγρια θα δείς να σου κουνάει το δάχτυλο. Έτσι ενώ οι γέροι είναι γέροι, γίνονται γέροι και οι νέοι για να επιβιώσουν. Τυποποιούνται σε χρόνο ρεκόρ κι ενσωματώνονται.
Όπως ο γράφων. Πού κάθεται σε τόσες γραμμές και γκρινιάζει και μιρμιλίζει σαν τον σκατόγερο ενώ εσύ πίστευες από τον τίτλο πως θα μιλήσει για ντόπιους φασίστες.
Το είπαμε όμως φίλε από την αρχή. Πάνω απ'όλα ο γράφων, είναι αυτόχθων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου