Το τραγούδι της Δυσδαιμόνας σε δύο μεταφραστικές παραλλαγές.

..........................................................


Το τραγούδι της Δυσδαιμόνας 
  
(σε 2 μεταφραστικές παραλλαγές στα ελληνικά)

Willow, Willow (Desdemona’s Song)

Verse 1
The poor soul sat sighing by a sycamore tree,
Sing all a green willow;
Her hand on her bosom, her head on her knee,
Sing willow, willow, willow

Verse 2
The fresh streams ran by her, and mumur’d
her moans
"
Her salt tears fell from her, & soften’d the stones;
"
Chorus
Sing all a green willow must be my garland. 
Let nobody blame him; his scorn I approve,
I call’d my love false love; but what said he then?  If I If I If I court moe [more] women,
you'll couch with moe [more] men.  {PAUSE}

Coda
Sing willow, willow, willow {my add.}
Sing willow, willow, willow
Sing willow, willow, willow
Sing willow, willow, willow. 

(4.3. 42-63)
 

.............................................................

...Δυσδαιμόνα: Ήταν μια υπηρέτρια της μητέρας μου,

Βαρβάρα την έλεγαν, που ερωτεύτηκε,

κι ο άντρας που ερωτεύτηκε βγήκε τρελός

κι έφυγε και την άφησε. Αυτή λοιπόν

ήξερε ένα τραγούδι, την "Ιτιά",

ένα παλιό τραγούδι, λυπημένο, 

όμως μιλούσε για τα βάσανά της -

κι έτσι μ' αυτο ξεψύχησε. Απόψε, 

δεν ξέρω πώς, εκείνο το τραγούδι

δεν φεύγει απ' το μυαλό μου. Λίγο θέλω

να γείρω το κεφάλι μου στο πλάι,

έτσι σαν την καημένη τη Βαρβάρα, 

και να το τραγουδήσω. Μην αργείς.  

ΑΙΜΙΛΙΑ: Θέλεις να σου φέρω το νυχτικό σου;
ΔΥΣ.: Όχι, ξεκούμπωσέ με εδώ.
ΑΙΜ.: Αυτός ο Λουδοβίκος είναι καλός κύριος. Πολύ ωραίος άντρας.
ΔΥΣ.: Μιλάει όμορφα.
ΑΙΜ.: Ξέρω στη Βενετία μια κυρία που θα πήγαινε ξυπόλητη ως την Παλαιστίνη για ένα φιλί στο κάτω χείλι του.
ΔΥΣ.: Στενάζει η φτωχή ψυχή κάτω από τη συκομουριά,

ελάτε τραγουδήστε την ιτιά, 

έχει το χέρι στην καρδιά και την καρδιά έχει βαριά,

ιτιά, ιτιά, ιτιά.

Και τον πικρό της στεναγμό ακούει η ιτιά και κλαίει, 

ελάτε τραγουδήστε την ιτιά, 

ακούει το ακοίμητο νερό και της τον ξαναλέει,

ιτιά, ιτιά, ιτιά.

Αυτά βάλε τα στην άκρη.

ιτιά, ιτιά, ιτιά -

Κάνε γρήγορα: όπου να' ναι θα 'ρθει.

Το κλωνάρι από ιτιά στεφάνι θα 'χω στα μαλλιά, 

να μην του πει λόγο πικρό κανείς, εγώ τον συγχωρώ. 
Όχι, δεν πάει έτσι μετά. Άκου, κάποιος χτυπάει! 
ΑΙΜ.: Είναι ο αέρας.
ΔΥΣ.:  Ρωτάω την αγάπη μου, γιατί να με γελάσεις;
ελάτε τραγουδήστε την ιτιά,
και μου απαντά, γιατί κι εσύ με άλλους θα πλαγιάσεις,
ιτιά, ιτιά, ιτιά.
Έλα, πήγαινε τώρα, καληνύχτα.
Με τρων τα μάτια μου. Θα πει ότι θα κλάψω;
ΑΙΜ.: Δεν θα πει τίποτα...  

 (από τη 3η σκηνή της Δ' Πράξης του "Οθέλλου", της τραγωδίας του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, σε μετάφραση Διονύση Καψάλη)

 
 


........

ΜΙΜΗΣΙ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΤΗΣ ΔΕΣΔΕΜΟΝΑΣ

Η αθλία ψυχή καθήμενη

σε χόρτο, σε λουλούδι,

με μία φωνή νεκρώσιμη

αρχίναε το τραγούδι·

"ελάτε, τραγουδήσετε

την πράσινην ετιά".

Ακίνητο το χέρι της

εις την καρδιά βαστάει,

την κεφαλή στα γόνατα

τ'  αδύνατα ακουμπάει,

κι ο ρύαξ εκεί στα πόδια της

εφλοίσβιζε τερπνά.

"Όλοι, όλοι τραγουδήσετε

ε τ ι ά,  ε τ ι ά,  ε τ ι ά"

Πικρά αντάμα εβγαίνανε

τα δάκρυα με τα λόγια,

κι έτσι έλεγε ακατάπαυστα

βαριά τα μοιρολόγια,

όπου την ελυπούντανε

λαγκάδια και βουνά -

ελάτε τραγουδήσετε την πράσινην ετιά.

"Δε φταίει - ψεύτη τον Έρωτα

κανείς ας μην τον κράζη·

έως που μιλεί τ'  αχείλι μου,

δ ε  φ τ α ί ε ι, θε να φωνάζη·

γιατί μου το φανέρωσε

πως πλέον δε μ'  αγαπά,

κι αμέσως εγώ αρχίνησα

να τραγουδήσω ε τ ι ά".

(...)

"Δε θέλω να μου βάλουνε

εις το στερνό κλινάρι

μυρτιές, ούτε τριαντάφυλλα,

πάρεξ ετιάς κλωνάρι,

κι απάνου άπό το μνήμα μου

άλλη δε θέλω ησκιά·

όλοι, όλοι τραγουδήσετε

την πράσινην ετιά".

Διονύσιος Σολωμός*

*: Σημείωση του Κώστα Καρθαίου που έχει μεταφράσει υπέροχα τον "Οθέλλο", αλλά για το τραγούδι της Δυσδαιμόνας αφήνεται στη μετάφραση του Δ. Σολωμού:

"Ενόμισα πως δεν έπρεπε να επιχειρήσω καινούργια μετάφραση, γιατί αυτό τραγούδι, όπως το έγραψε ο εθνικός μας ποιητής δεν έχει μόνο τα ίχνη της μεγαλοφυίας του, παρά έχει γίνει γνήσιο τραγούδι, άλλοτε πολύ τραγουδημένο του ελληνικού λαού. Άλλωστε αυτή η παλλαϊκότητα στη γλώσσα και στο ύφος ταιριάζει πολύ καλά σε τούτη την περίσταση, όπου η Δυσδαιμόνα λέει: "Αυτή η κοπέλλα έλεγε ένα τραγούδι της ιτιάς: ένα παλιό τραγούδι, που όμως ταίριαζε με το δικό της πόνο". Και ακόμη θυμούμαι από τα παιδικά μου χρόνια μια γερασμένη ανύπαντρη θεία μου που πολλές φορές, το βράδυ, όταν την έπαιρνε η ρωμαντική διάθεση της άκληρης και ανυμέναιης γυναίκας του παλιού τύπου - ποιος ξέρει σε ποιες θύμησες βυθισμένη - τραγουδούσε αυτό το τραγούδι με ένα μελαγχολικό τόνο που ακόμη τον ακούω να κλαίει μέσα μου όταν μού έρχεται στο νου."   

.................................................................

Και μια ορχηστρική παραλλαγή του τραγουδιού με τρομπόνι.