.............................................................
« «Σφήκες»
με φαγωμένα σπλάχνα»
γράφει
ο Γιάννης Λεοντάρης* («Εφημερίδα των Συντακτών», 04.08.23)
Οι υψηλής θερμοκρασίας παρεμβάσεις σχετικά με την παράσταση των «Σφηκών» τις
τελευταίες ημέρες, αλλά και η ίδια η παράσταση, επιβεβαιώνουν τη φόρτιση
-εγγενή ή κατασκευασμένη- της σχέσης των Ελλήνων με την Επίδαυρο. Η σχέση αυτή
μετεωρίζεται ανάμεσα στην επιστροφή στην υποτιθέμενη αρχαία μήτρα και την
πατροκτονία. Προδίδουν επίσης και έναν εκνευρισμό για το τι κάνουμε τώρα που ο
μεταμοντέρνος κύκλος έχει ήδη κλείσει, σε μια εποχή όπου -θεατρικά- προτιμάμε
να γεννιόμαστε ορφανοί και να πεθαίνουμε άτεκνοι. Το ότι το αρχαίο θέατρο της
Επιδαύρου υπήρξε σημείο ενός ολιστικού τόπου λατρείας και θεραπείας, ότι δηλαδή
υπήρξε χώρος τελετής και όχι διεκπεραίωσης και κατανάλωσης ελεύθερου χρόνου, δεν
σημαίνει ότι στις μέρες μας δεν μπορεί να φιλοξενεί συμβατικές παραστάσεις
επιθεώρησης. Ειδικά στη χώρα που όσο λίγες επιμένει στην ανάγκη για
ανταποδοτικότητα του πολιτιστικού/τουριστικού προϊόντος.
Επομένως, οι «Σφήκες» ως αντιπροσωπευτικό δείγμα νεοφιλελεύθερης επιθεώρησης η
οποία πυροβολεί μόνο τον μικροαστό και καθόλου την εξουσία, είναι μια συνεπής
επιλογή των πολιτιστικών θεσμών της Ελλάδας τού σήμερα. «Πουλάκι ξένο, πουλί
χαμένο, μου τρώει τα σπλάχνα, δεν βγάζω άχνα…», τραγουδούσε ο Τζίμης Πανούσης
την εποχή που ήθελε να κατεδαφίσει τα πάντα πριν πάθει εμμονή με τους
«πούστηδες». Ενιωσα ότι τις «Σφήκες» της Επιδαύρου συνέθεσε μια καλλιτέχνιδα με
φαγωμένα σπλάχνα. Φαγωμένα και ρημαγμένα από τον γύπα της κάθε εξουσίας που
ξέρει καλά να αποφαίνεται «μαζί τα φάγαμε» και να τρώει τα σπλάχνα του δυνητικά
ενοχλητικού καλλιτέχνη, ειδικά αν αυτός είναι γυναίκα. Το προτιμά. Οι «Σφήκες»
με τα φαγωμένα σπλάχνα δεν έβγαλαν άχνα ούτε για την πολιτική εξουσία, ούτε για
τη μιντιακή εξουσία, ούτε για την επιχειρηματική εξουσία, ούτε για τη δικαστική
εξουσία αυτής της χώρας.
Τι κι αν προσποιήθηκαν την επιθεώρηση ως προς τη δομή, τη δραματουργία και το
στήσιμο; Ατολμες, δειλές και υποταγμένες, αν συγκριθούν με τον Πανούση, τον
Χάρρυ Κλυνν, και πρωτίστως εκείνη τη γενναία και πολιτικά ασυμβίβαστη πένα της
Ελεύθερης Σκηνής. Κανένα επικίνδυνα ισχυρό όνομα δεν μπήκε στον πάγκο του
χασάπη. Κι αν υποθέσει κανείς ότι οι «Σφήκες» κάποια στιγμή αποτόλμησαν να
ψελλίσουν και να κεντρίσουν ονόματα μαφιόζων, πρωθυπουργών και άλλων, μάλλον θα
ένιωσαν τα σπλάχνα τους να κατασπαράσσονται και το ξανασκέφτηκαν. Μέρες
συμβιβασμών, υποταγής και λύπης.
*
Σκηνοθέτης και καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου
Πελοποννήσου
