"Το τέλος του πάθους" Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ("ΤΑ ΝΕΑ", Δευτέρα 09 Ιουλίου 2012)

..............................................................

Το τέλος του πάθους

Του Κώστα Γεωργουσόπουλου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: στα "ΝΕΑ", Δευτέρα 09 Ιουλίου 2012

 

 

«Ο Αρχιμάστορας Σόλνες» ανήκει στην περίοδο όπου ο Ιψεν ώριμος πλέον γέρνει προς τον μοντέρνο τρόπο γραφής τής εποχής του, τον συμβολισμό. Οχι βέβαια πως έλειψε αυτή η οπτική και από τα παλαιότερα έργα του.

Τι συμβολίζει λοιπόν ο Πύργος του Σόλνες; Νομίζω, τον θάνατο του ρομαντισμού. Ο αυτοδημιούργητος Σόλνες, γνήσιο παιδί του αιώνα του που φεύγει, είναι υπόδειγμα του ρομαντικού δημιουργού. Ανθρωπος με οράματα, με τολμηρές ρήξεις, ματαιόδοξος, ερωτικός, εμπαθής και παθιασμένος. Είναι η εποχή όπου ο Γκαίτε παντρεύει την Ωραία Ελένη με μεσαιωνικό Ευφορίωνα, το κλασικό με το ρομαντικό στοιχείο, που οι αδελφοί Γκριμ καταγράφουν τα παραμύθια, ο Βάγκνερ ανακαλύπτει τις σκοτεινές μυθικές ρίζες της φυλής του και ο Ουγκώ αναζητά τη λαϊκότητα στους Αθίγγανους και τη φιλοσοφική λίθο των αλχημιστών. Ο Σόλνες έρχεται από αυτό τον κόσμο, αλλά υποχρεώνεται να προσγειωθεί στα κοινωνικά αιτήματα του ρεαλιστικού παρόντος, την εποχή όπου θριαμβεύουν οι νέες επιστήμες, η πολιτική οικονομία, η κοινωνιολογία, η ψυχιατρική, η γενετική, τα αναλυτικά μαθηματικά, η βιολογία. Ο Σόλνες προσγειώνεται στις ανάγκες του καιρού και τον ωφελιμισμό τους. Ωσπου εμφανίζεται μέσα στο καταθλιπτικό τοπίο του προτεσταντικού του οίκου ένα εφηβικό ζωάκι, μια κυριαρχούσα στο παρελθόν της ευρωπαϊκής ιστορίας ηγερία, ερωτικό, σαρκοβόρο, απαιτητικό, θρασύ, διεκδικητικό, σαν τη Γεωργία Σάνδη, σαν τα κορίτσια του Εντγκαρ Αλαν Πόε, σαν τις σουφραζέτες του πρώτου φεμινιστικού κινήματος.

Και απαιτεί από τον συμβιβασμένο και παραιτημένο μεσήλικο να καταλάβει τη δική του Βαστίλλη.

Αλλά οι καιροί έχουν αλλάξει. Εχει μεσολαβήσει ο ισοπεδωτικός νατουραλισμός με την επιστημοσύνη του, κάτι που οδήγησε στο θέατρο μιας καθημερινότητας που κολυμπάει στο ενδημικό στον άνθρωπο κακό. Εχει μεσολαβήσει ο κριτικός ρεαλισμός με τα κοινωνιστικά του αιτήματα και η σημαία των ιδανικών του ρομαντικού πάθους έχει υποσταλεί. Δεν είναι τόσο το χάσμα των γενεών που υπόκειται στο έργο, εξάλλου υπάρχουν τρεις παράλληλες νεανικές παρουσίες με διαφορετικά κίνητρα στο δράμα. Προέχει κατά τη γνώμη μου η αποτυχία μιας ολόκληρης εποχής που γέννησε μια κοινωνική επανάσταση, εδραίωσε μια τάξη, την αστική, και σε εκατό χρόνια έφτασε στο μακελειό του πρώτου μεγάλου πολέμου με όλα τα προανακρούσματα. Ο Γιάννης Χουβαρδάς έστησε μια στέρεη παράσταση συγκεράζοντας τον υποκείμενο ρεαλισμό με την ποιητική των συμβολιστικών στοιχείων. Εχοντας τον απέραντο σκηνικό χώρο στο Θέατρο του Μείζονος Ελληνισμού και θέλοντας να τον τιθασεύσει, μεγάλωσε τις αποστάσεις ίσως περισσότερο από όσο χρειαζόταν η συμβολική του αποξένωση, αλλά δεν βρίσκω να έβλαψε εν τέλει την αισθητική του. Τα πρόσωπα όλα ξένα μεταξύ τους, καθένα ένας ξεχωριστός απομονωμένος κόσμος ιδεών και αισθημάτων, πασχίζουν να επικοινωνήσουν πάνω από τη σχέση τους και συντρίβονται στο χάος που τους αποξενώνει. Ο χώρος που οργάνωσε ο σκηνοθέτης υπηρέτησε την άποψή του, τα κοστούμια της Τσάμη είχαν εκτός από γούστο και ιδεολογία.

 

 

Ο Ακύλας Καραζήσης έριξε το βάρος στην κόπωση της υπάρξεως και στην καταβύθιση στο εγώ, από όπου όντως δύσκολα βγαίνει κανείς. Επαιξε τον οίστρο του Σόλνες μπροστά στην πρόκληση της Χίλντε σαν μυητική διαδικασία αυτοχειρίας.

Η Λυδία Φωτοπούλου απλώς και καιρίως έξοχη. Η πεμπτουσία της προτεσταντικής καθηκοντολογίας ενός ληθάργου του ζην.

Ο Χατζόπουλος στον τυπικό ρεζονέρ γιατρό, έξοχος επίσης. Ο Περλέγκας λιτός, ουσιαστικός, σωστά στο σκιόφως. Η Αλκηστη Πουλοπούλου εξελίσσεται ραγδαία σε δυναμική ενζενί και πολύ ουσιαστική η παρουσία της Αργυρώς Χιώτη.