Αλέξης Σολομός (1918-2012): Ο τελευταίος "μεγάλος" του ελληνικού θεάτρου ("ΑΥΓΗ", 27/9/2012) & ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΗ ΣΟΛΟΜΟΥ: Ο ΚΑΛΟΣ ΚΡΙΤΙΚΟΣ Επιλογή: Μιχαλης Ν. Κατσιγερας ("Καθημερινή", 27/9/2012)

.......................................................

Αλέξης Σολομός (1918-2012): Ο τελευταίος "μεγάλος" του ελληνικού θεάτρου

 

Ημερομηνία δημοσίευσης: 27/09/2012 στην "ΑΥΓΗ"

Πλήρης ημερών, σε ηλικία 94 χρόνων, έφυγε από τη ζωή ένας από τους τελευταίους μεγάλους θεατράνθρωπους της ελληνικής σκηνής, ο Αλέξης Σολομός. Σκηνοθέτης ευρύτατου φάσματος, ασχολήθηκε τόσο με αρχαίους όσο και σύγχρονους κλασικούς, ενώ συχνά μετέφραζε ο ίδιος και σχεδίαζε τα κοστούμια για τα έργα που σκηνοθετούσε. Πρωτοπόρος της αναβίωσης των κωμωδιών του Αριστοφάνη, καθώς τις σκηνοθέτησε σχεδόν όλες, υπήρξε επίσης στιβαρός μελετητής του θεάτρου και τα βιβλία του παραμένουν ακόμη και σήμερα έργα αναφοράς.

Ο Αλέξης Σολομός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1918 και υπήρξε μαθητής του Κάρολου Κουν στο Κολλέγιο Αθηνών. Η μύησή του αυτή στον κόσμο του θεάτρου σύντομα τον οδήγησε στην απόφαση να εγκαταλείψει τις σπουδές του στη Νομική και να αφοσιωθεί στο θέατρο. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού (1939-42), με δάσκαλο τον Δημήτρη Ροντήρη, και στη συνέχεια στη Ν. Υόρκη και το Λονδίνο.

Όμως η ενασχόλησή του με το θέατρο ξεκινά ήδη από το 1937, όταν σχεδίασε τα κοστούμια για τον Μάκβεθ που ανέβασε η Μαρίκα Κοτοπούλη, ενώ την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα έκανε το 1939, με την Αρκούδα του Τσέχωφ, με τον θίασο του Αγγλοελληνικού Συνδέσμου. Η επαγγελματική του σταδιοδρομία εγκαινιάστηκε ουσιαστικά με τη συνεργασία του με τον Κωστή Μπαστιά το 1942-43, στο «Θέατρο Αθηνών», όταν έπαιξε στο Δίλημμα του γιατρού του Μπέρναρντ Σω.

Αφού σκηνοθέτησε στη Ν. Υόρκη και το Λονδίνο, από το 1949 που επέστρεψε στην Ελλάδα ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη σκηνοθεσία και αναδείχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του νέου ελληνικού θεάτρου. Εργάστηκε στο ελεύθερο θέατρο, κυρίως όμως σκηνοθέτησε στο Εθνικό (1950-64, 1968-82) και στο δικό του «Προσκήνιο» (1964-72, σποραδικά μετά το 1978). Ακόμη, χρημάτισε αναπληρωτής γενικός διευθυντής της ΕΡΤ (1974) και του Εθνικού Θεάτρου (1980-83).

Η κηδεία του Αλέξη Σολομού θα γίνει αύριο, Παρασκευή, στις 11.30 π.μ., από τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στην Άνοιξη Αττικής.

ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΗ ΣΟΛΟΜΟΥ 

Επιλογή: Μιχαλης Ν. Κατσιγερας

Ο ΚΑΛΟΣ ΚΡΙΤΙΚΟΣ: (Από ομότιτλο κείμενο του Αλέξη Σολομού, που πέθανε προχθές, Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2012. Είχε δημοσιευθεί στην «Καθημερινή» της 2ας Απριλίου 1961.):

[...] Οκτώ προϋποθέσεις για νάναι ένας κριτικός αρμόδιος να κρίνη μια θεατρική παράσταση.

Να έχη μερικές γνώσεις γύρω από το θέατρο. Δεν αρκεί δηλαδή να μπορή να γράψη μια διατριβή για την «Κύρου ανάβαση» ή για την ποίηση του Δημητρίου Παπαρρηγοπούλου [...] για νάναι σε θέση να καταλάβη πότε ένας ηθοποιός παίζει καλά και πότε όχι [...]. Για νάναι ο θεατρικός κριτικός αρμόδιος, πρέπει να έχη σπουδάση θέατρο και να έχη μέσα του μια καθολική έννοια της τέχνης αυτής – τόσο θεωρητική όσο και πρακτική. [...]

Να αγαπάη το θέατρο. [...] Ο ηθοποιός, ο σκηνογράφος, ο συγγραφέας, ο σκηνοθέτης είναι ερωτευμένοι με τη δουλειά τους και με το κοινό τους. Βασανίζονται επειδή αγαπούν, μα αγαπούν ακόμα και τα δεινά τους. Ενώ ο κακός κριτικός τι αγαπάει: Ισως μια νεαρά ηθοποιό, ίσως ένα γηραλέο θιασάρχη, ίσως ένα μεταξύ δύο ηλικιών ενδυματολόγο. [...].

Ο καλός κριτικός δεν πρέπει να αγοράζεται. [...] κυκλοφορούν πολλά ανέκδοτα για το πόσο ένα δώρο, μια πρόσκληση σε μια μαστίχα, μια υπόσχεση συνεργασίας, ένα χαμόγελο (όταν πρόκειται για το ωραίο φύλο) [...] επιδρούνε πάνω στα σοφά συμπεράσματα της «θύραθεν» κριτικής.

Δεν πρέπει να είναι εγωιστής και «κομπλεξικός». Δεν πρέπει δηλαδή [...] να κατηγορή έναν ηθοποιό, επειδή ένας άλλος, πιο φίλος του, ήθελε να παίξη τον ίδιο ρόλο, ούτε να κατακρίνη μια παράσταση, επειδή στο βάθος ο ίδιος [...] θα ονειρευόταν να την είχε κάνει ακριβώς έτσι. [...].

Οταν διαθέτη τα τέσσερα παραπάνω βασικά εφόδια [...] ο κριτικός είναι άξιος και για μια πέμπτη προϋπόθεση: την αυστηρότητα. [...] ο κριτικός που κρίνει πρέπει να νοιώθη και να νογάη πιο πολλά απ’ τον καλλιτέχνη που κρίνεται. [...].

[...] πρέπει να αισθάνεται πως ανήκει στην παράσταση που βλέπει κι όχι στην εφημερίδα που τον έστειλε. Υπηρετεί τη στιγμή εκείνη μια Τέχνη κι όχι έναν αρχισυντάκτη. [...]

Να σέβεται το μόχθο των άλλων. [...] ο ανάξιος κι εγκληματικός κριτικός έρχεται βιαστικά απ’ το δημοσιογραφικό του γραφείο, απ’ το δημοτικό σχολείο, απ’ το κοσμικό του κοκταίηλ και μέσα σε [...] μισή ώρα σκαρώνει ένα ποδοσφαιρικό ρεπορτάζ που το ονομάζει «κριτική θεάτρου». [...].

Να πιστεύη σε κάτι. Να έχη μια πνευματική προσωπικότητα – έστω κι αντιδραστική. Να μην είναι ανερμάτιστος. [...].