Χαλασοχώρηδες Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ("ΤΑ ΝΕΑ", Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2012)

............................................................

Χαλασοχώρηδες

Του Κώστα Γεωργουσόπουλου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ:  στα "ΝΕΑ", Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2012

 

 

Ο Παπαδιαμάντης έγινε μόδα, έτσι για να σκάσουν οι εχθροί του και οι κριτικοί του. Ανάμεσά τους ο πολύς και σεβαστός Κ. Θ. Δημαράς, που στην «Ιστορία» του όχι μόνο τον υποβαθμίζει ως λογοτέχνη αλλά τον φορτώνει και με συντηρητικά παραφερνάλια, αγνοώντας συνειδητά(;) τον έντονο ερωτισμό του, ακόμη και τις υποδόριες ερωτικές ανομολόγητες ονειρώξεις του. Και είναι μυστήριο πώς ένας άλλος σημαντικός κριτικός, οξυδερκής, μ' άλλα κείμενα, ο Παναγιώτης Μουλλάς, τον ακολούθησε και κανείς δεν ανακάλυψε όσα βρήκε στη «Μαγεία» του ο Ελύτης και οι άλλοι ποιητές ακόμη του προχωρημένου υπερρεαλισμού (π.χ. Εμπειρίκος). Και έγινε της μόδας ο σκιαθίτης ποιητής χάρη στην αφοσίωση ενός γερού και ευαίσθητου φιλολόγου, του Ν. Τριανταφυλλόπουλου, που μας προίκισε με τα άκρως επιμελημένα «Απαντά» του (εκδόσεις «Δόμος»).

Τα τελευταία χρόνια η μόδα Παπαδιαμάντη έχει κατακλύσει το θέατρο. Αλλοι από τους δημιουργούς έλκονται από τη μουσική της γλώσσας του, άλλοι από την ειδική ατμόσφαιρα των σκηνικών του χώρων κι άλλοι από την απέραντη πινακοθήκη των χαρακτήρων και των τύπων του. Υπάρχει όμως ένα μείζον τείχος που συνήθως σκοντάφτουν οι επίδοξοι θεατρικοί ερμηνευτές του, σκηνοθέτες και ηθοποιοί. Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη. Και το τείχος αυτό ονομάζεται εκπαιδευτική μιζέρια, για να μην πω αθλιότητα. Για πολλά χρόνια ο Παπαδιαμάντης είχε απαξιωθεί και απορριφθεί από τη σχολική ύλη ή, κι αν περιλαμβανόταν στα εκχειρίδια, δεν διδασκόταν ή, κι αν κάποιος το τολμούσε αντιμετώπιζε τη ρετσινιά του συντηρητικού, του καθαρολόγου και του θρησκόληπτου!

Η μεταπολίτευση δεν έκανε μόνο οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά εγκλήματα εν ονόματι (τραγικό!) της δημοκρατίας των ιδεών(!) αλλά κυρίως εγκλήματα Παιδείας.

Τι φταίνε λοιπόν νέοι έλληνες και ταλαντούχοι ηθοποιοί που ανακαλύπτουν του Παπαδιαμάντη ή ακολουθούν την ευπώλητη μόδα του (ο φτωχούλης εκείνος ταβερνόβιος έγινε σωσίβιο Ταμείου!) αλλά δεν τον καταλαβαίνουν, δεν επικοινωνούν με τις λέξεις του, είναι γι' αυτούς κύμβαλα αλαλάζοντα και χαλκός ηχών.

Ο νέος ηθοποιός και σκηνοθέτης Θανάσης Σαράντος, που εκτιμώ και για τη σεμνότητά του, παίζει στο Τριανόν τον «Αμερικάνο» του Παπαδιαμάντη. Και τον συλλαβίζει όπως ακριβώς πιθανόν τον αποστήθισε, λέξη-λέξη, σαν τις ψηφίδες ενός παζλ. Χωρίς ροή νοημάτων, χωρίς τη μουσική του ποιητή του και, λόγω της αποσπασματικής εκφοράς, χωρίς τη «σκηνοθεσία» του.

Ευτυχώς που στην παράσταση μετέχει ως μουσικό μετείκασμα ο πιανίστας και συνθέτης Λ. Πηγούνης και ομολογώ πως τα ακούσματά του, ιδιοφυείς συνθέσεις με απόηχους δημοτικής και εκκλησιαστικής μουσικής, κάνουν το όλον ανεκτό.

Απορώ γιατί φιλόδοξοι νέοι όπως ο Σαράντος δεν επιλέγουν προσιτά στη γλωσσική τους περιουσία κείμενα και διακινδυνεύουν παλεύοντας με τη φουρτούνα πάνω στη «σκαμπαβία», μέσα στο παπαδιαμαντικό πέλαγο.