............................................................
Από τον Μικρό Πρίγκηπα:
"...Τότε είναι που παρουσιάστηκε η αλεπού.
Antoine de Saint-Exupery... «Μικρός Πρίγκιπας» - μεγάλος φιλόσοφος
Σαν σήμερα, 29 Ιουνίου 1900, γεννήθηκε ο Γάλλος
συγγραφέας και «πατέρας» του «Μικρού Πρίγκιπα», Antoine de
Saint-Exupery. Όσοι έχουν διαβάσει τα βιβλία του θα συμφωνήσουν ότι δεν
επρόκειτο για έναν απλό μυθιστοριογράφο, αλλά για έναν φιλόσοφο της
ανθρώπινης ύπαρξης.
Πιλότος ο ίδιος, εργάστηκε για χρόνια στην πολιτική αεροπορία και
υπήρξε βασικός συντελεστής στη δημιουργία της πρώτης διεθνούς γαλλικής
εμπορικής εταιρείας, από την οποία και ξεπήδησε η Air France. Ήταν
δοκιμαστής αεροπλάνων, πολέμησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και
παρασημοφορήθηκε γι’ αυτό πριν σκοτωθεί το 1944.
«Η Γη των ανθρώπων» και το «Ταχυδρομείο του Νότου» είναι από τα πιο γνωστά έργα του.
Μας γνώρισε το μικρό του Πρίγκιπα στις σελίδες του βιβλίου που έμελε
να μεταφραστεί σε περίπου 60 γλώσσες και να αποτελέσει το τρίτο σε
πωλήσεις βιβλίο στην παγκόσμια ιστορία μετά τη Βίβλο και το Κεφάλαιο
του Καρλ Μαρξ. «Ο μικρός Πρίγκιπας» βρίσκεται συνήθως στα ράφια με τα
παιδικά βιβλία, πρόκειται όμως για ένα βαθιά φιλοσοφημένο κείμενο που
έχει θέση σε κάθε βιβλιοθήκη.
Στις 31 Ιουλίου του 1944 κατέπεσε στην περιφέρεια της Μασσαλίας ένα
αεροπλάνο τύπου Lightning P-38. Ο Exupery ήταν ο πιλότος του. Στις 8.45
το πρωί είχε απογειωθεί από το αεροδρόμιο Μπαστία της Κορσικής για
επιχείρηση στα νότια της Γαλλία. Ήταν το τελευταίο του ταξίδι. Στις 7
Σεπτεμβρίου του 1998 ο Ζαν Κλοντ Μπιανκό, ψαράς από τη Μασσαλία, βρήκε
κατά τύχη στα δίχτυα του το βραχιόλι του συγγραφέα.
Το 2000 ο αρχαιολόγος Λυκ Βαρνέλ, ψάχνοντας την περιοχή όπου ψάρευε ο
Μπιανκό, θα ταυτοποιήσει επισήμως τμήμα της μηχανής και της ουράς του
αεροπλάνου του Exupery. Τα αίτια της πτώσης παρέμειναν άγνωστα, έως το
Μάρτιο του 2008 όταν ο πρώην πιλότος της Λουφτβάφε Χορστ Ρίπερτ
επιβεβαιώνει ότι στις 31 Ιουλίου του 1944 είχε καταρρίψει ένα αεροπλάνο
τύπου Lightning P-38 στη ζώνη όπου βρισκόταν ο Exupery.
"...Τότε είναι που παρουσιάστηκε η αλεπού.
- Καλημέρα, είπε η αλεπού.
- Καλημέρα, αποκρίθηκε ευγενικά ο μικρός πρίγκιπας και γύρι σε, μα δεν είδε τίποτα.
- Εδώ είμαι, είπε μια φωνή, κάτω από τη μηλιά...
- Ποια είσαι; είπε ο μικρός πρίγκιπας. Μου Φαίνεσαι πολύ όμο ρφη...
- Είμαι μια αλεπού, είπε η αλεπού.
- Έλα να παίξεις μαζί μου, της πρότεινε ο μικρός πρίγκιπας. Είμαι τόσο λυπημένος...
- Δεν μπορώ να παίξω μαζί σου, είπε η αλεπού. Δε μ’ έχουν ημε ρώσει.
- Α! με συγχωρείς, έκανε ο μικρός πρίγκιπας.
Το σκέφτηκε όμως και πρόσθεσε:
- Τι πάει να πει «ημερώσει;»
- Εσύ δεν είσαι απ' εδώ, είπε η αλεπού, τι γυρεύεις;
- Γυρεύω τους ανθρώπους, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Τι πάει να πει «ημερώσει;»
- Οι
άνθρωποι, είπε η αλεπού, έχουν τουφέκια και κυνηγούνε. Μεγάλος μπελάς!
Ανατρέφουν όμως και κότες. Αυτό είναι το μόνο τους όφελος. Κότες
γυρεύεις;
- Όχι, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Γυρεύω φίλους. Τι πάει να πει «ημερώσει;»
- Είναι κάτι που παραμελήθηκε πολύ, είπε η αλεπού. Σημαίνει «να δημιουργείς δεσμούς...».
- Να δημιουργείς δεσμούς;
- Βέβαια,
είπε η αλεπού. Για μένα, ακόμα δεν είσαι παρά ένα αγοράκι εντελώς όμοιο
μ' άλλα εκατό χιλιάδες αγοράκια. Και δε σ' έχω ανάγκη. Μήτε κι εσύ μ'
έχεις ανάγκη. Για σένα, δεν είμαι παρά μια αλεπού όμοια μ’ εκατό
χιλιάδες αλεπούδες. Αν όμως με ημερώσεις, ο ένας θα έχει την ανάγκη του
άλλου. Για μένα εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο. Για σένα εγώ θα είμαι μοναδική στον κόσμο...
- Αρχίζω να καταλαβαίνω, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Ξέρω ένα λουλούδι... νομίζω πως με ημέρωσε...
- Γίνεται, είπε η αλεπού. Βλέπει κανείς στη Γη τόσα περίεργα πράματα...
- Ω! δεν είναι πάνω στη Γη, είπε ο μικρός πρίγκιπας.
Η αλεπού φάνηκε πολύ παραξενεμένη:
- Πάνω σ' άλλο πλανήτη;
- Ναι.
- Έχει κυνηγούς σ' αυτόν τον πλανήτη:
- Όχι.
- Πολύ ενδιαφέρον αυτό. Και κότες;
- Όχι.
Ξαναγύρισε όμως στην ιδέα της:
- Η ζωή μου είναι μονότονη. Κυνηγάω τις κότες, οι άνθρωποι
κυνηγούν εμένα. Όλες οι κότες μοιάζουν, κι όλοι οι άνθρωποι μοιάζουν. Γι’ αυτό λοιπόν βαριέμαι κάπως. Αν με ημερώσεις όμως, η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη. Θα γνωρίσω έναν κρότο από πατήματα που θα είναι διαφορετικός απ’ όλους τους άλλους. Τ’ άλλα πατήματα με κάνουν να χώνωμαι κάτω απ' τη γη. Το δικό σου θα με κάνει να βγαίνω έξω απ’ τη φωλιά μου, σα μια μουσική. Κι υστέρα κοίτα! Βλέπεις εκεί κάτω τα χωράφια με το στάρι; Εγώ δεν τρώω ψωμί. Το στάρι εμένα μου είναι άχρηστο. Τα χωράφια με το στάρι δε μου θυμίζουν τίποτα. Κι αυτό, είναι κρίμα! Εσύ όμως έχεις μαλλιά χρώμα χρυσαφένιο. Θα είναι λοιπόν θαυμάσια όταν θα μ' έχεις ημερώσει! Το στάρι, που είναι χρυσαφένιο, θα με κάνει να σε θυμάμαι. Και θα μ' αρέσει ν’ ακούω τον άνεμο μέσα στα στάχυα ...
κυνηγούν εμένα. Όλες οι κότες μοιάζουν, κι όλοι οι άνθρωποι μοιάζουν. Γι’ αυτό λοιπόν βαριέμαι κάπως. Αν με ημερώσεις όμως, η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη. Θα γνωρίσω έναν κρότο από πατήματα που θα είναι διαφορετικός απ’ όλους τους άλλους. Τ’ άλλα πατήματα με κάνουν να χώνωμαι κάτω απ' τη γη. Το δικό σου θα με κάνει να βγαίνω έξω απ’ τη φωλιά μου, σα μια μουσική. Κι υστέρα κοίτα! Βλέπεις εκεί κάτω τα χωράφια με το στάρι; Εγώ δεν τρώω ψωμί. Το στάρι εμένα μου είναι άχρηστο. Τα χωράφια με το στάρι δε μου θυμίζουν τίποτα. Κι αυτό, είναι κρίμα! Εσύ όμως έχεις μαλλιά χρώμα χρυσαφένιο. Θα είναι λοιπόν θαυμάσια όταν θα μ' έχεις ημερώσει! Το στάρι, που είναι χρυσαφένιο, θα με κάνει να σε θυμάμαι. Και θα μ' αρέσει ν’ ακούω τον άνεμο μέσα στα στάχυα ...
Σώπασε η αλεπού και κοίταξε πολλή ώρα το μικρό πρίγκιπα.
- Σε παρακαλώ... ημέρωσε με, του είπε!
- Θέλω βέβαια, της αποκρίθηκε ο μικρός πρίγκιπας, μα δεν με παίρνει ο καιρός. Έχω ν' ανακαλύψω φίλους και πολλά πράματα να γνωρίσω.
- Δε γνωρίζει κανείς παρά τα πράματα που ημερώνει, είπε η αλεπού. Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ’ αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους. Αν θες ένα φίλο, ημέρωσε με!
- Τι πρέπει να κάνω; είπε ο μικρός πρίγκιπας.
- Πρέπει
να έχεις μεγάλη υπομονή, αποκρίθηκε η αλεπού. Θα καθίσεις πρώτα κάπως
μακριά μου, έτσι στο χορτάρι. Εγώ θα σε κοιτάζω με την άκρη του ματιού
μου κι εσύ δε θα λες τίποτα. Τα λόγια είναι που κάνουν τις παρεξηγήσεις. Αλλά, κάθε μέρα, θα μπορείς να κάθεσαι λιγάκι πιο κοντά...
Την άλλη μέρα ήρθε πάλι ο μικρός πρίγκιπας.
- Θα
'ταν πιο καλά να έρχεσαι πάντα την ίδια ώρα, είπε η αλε πού. Αν έρχεσαι
λόγου χάρη, στις τέσσερις το απόγευμα, εγώ θ' αρχίζω από τις τρεις να
είμαι ευτυχισμένη. Όσο θα περνάει η ώρα, τόσο εγώ θα νιώθω και πιο
ευτυχισμένη. Στις τέσσερις πια, δε θα μπορώ να καθίσω και θα τρώγωμαι· θ'
ανακαλύψω την αξία της ευτυχίας. Αν έρχεσαι όμως όποτε και να ᾿ναι, δε
θα ξέρω ποτέ ποια ώρα να φορέσω στην καρδιά μου τα καλά της... Σ' όλα
χρειάζεται κάποια τελετή.
- Τι είναι τελετή; είπε ο μικρός πρίγκιπας.
- Είναι
κι αυτό κάτι που πολύ παραμελήθηκε, είπε η αλεπού. Είναι αυτό που κάνει
τη μια μέρα να μη μοιάζει με τις άλλες, τη μια ώρα με τις άλλες ώρες.
Οι κυνηγοί μου, λόχου χάρη, έχουν μια τελετή. Κάθε Πέμπτη χορεύουν με
τις κοπέλες του χωριού. Γι’ αυτό η Πέμπτη είναι θαυμάσια μέρα! Μπορώ και
κάνω μια βόλτα ως τ' αμπέλι. Αν χόρευαν οι κυνηγοί όποτε και να ᾿ναι, όλες οι μέρες θα μοιάζαν μεταξύ τους, κι εγώ δε θα είχα καθόλου διακοπές.
Έτσι ο μικρός πρίγκιπας ημέρωσε την αλεπού. Κι όταν κόντευε πια η ώρα που θα χωρίζανε:
- Αχ! είπε η αλεπού. Κλάμα που θα κάνω...
- Εσύ φταις, είπε ο μικρός πρίγκιπας, εγώ δεν ήθελα το κακό σου, μα εσύ θέλησες να σε ημερώσω...
- Ναι, σωστά, είπε η αλεπού.
- Μα τώρα θα κλάψεις! είπε ο μικρός πρίγκιπας.
- Ναι, σωστά, είπε η αλεπού.
- Και τότε τι κέρδισες;
- Κέρδισα, είπε η αλεπού, γιατί μου μένει το χρώμα του σταριού.
Ύστερα πρόσθεσε:
- Άμε
να ξαναδείς τα τριαντάφυλλα. Θα καταλάβεις πως το δικό σου είναι το
μοναδικό στον κόσμο. Να περάσεις πάλι από δω για να μ’ αποχαιρετήσεις κι
εγώ θα σου χαρίσω ένα μυστικό.
Ο μικρός πρίγκιπας πήγε και ξαναείδε τα τριαντάφυλλα:
- Δε
μοιάζετε καθόλου με το δικό μου τριαντάφυλλο, εσείς δεν είσαστε ακόμη
τίποτα, τους είπε. Κανένας δε σας ημέρωσε κι εσείς δεν ημερώσατε
κανένα. Είσαστε όπως ήταν η αλεπού μου. Ήταν μια αλεπού όμοια μ’ εκατό χιλιάδες άλλες. Γίναμε όμως φίλοι, και τώρα είναι μοναδική στον κόσμο.
Και τα τριαντάφυλλα δεν είχαν μούτρα να σταθούν.
- Είσαστε
όμορφα, μα είσαστε άδεια, τοις είπε ακόμη. Δεν μπορεί κάνεις να πε
θάνει για το χατήρι σας. Βέβαια, ένας κοινός διαβάτης, το
δικό μου τριαντάφυλλο θα το νόμιζε πως σας μοιάζει. Αλλά εκείνο μόνο
του έχει πιο πολλή σημασία απ' όλα εσάς μαζί, αφού είναι αυτό που
πότισα. Αφού είναι αυτό που έβαλα κάτω από τη γυάλα. Αφού είναι αυτό που
προστάτεψα με το παραβάν. Αφού είναι αυτό που του σκότωσα τις κάμπιες,
(εκτός από τις δυο ή τρεις για να γίνουν πεταλούδες). Αφού είναι αυτό
που τ' άκουσα να παραπονιέ ται, ή να κομπάζει, ή καμιά φορά και να
σωπαίνει. Αφού είναι αυτό το δικό μου τριαντάφυλλο.
Και ξαναγύρισε στην αλεπού:
- Αντίο, της είπε...
- Αντίο, είπε η αλεπού. Να το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό: Μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια.
- Την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια, ξαναείπε ο μικρός πρίγ κιπας, για να το θυμάται.
- Ο καιρός που έχασες για το τριαντάφυλλο σου είναι που το κάνει να έχει τόση σημασία...
- Ο καιρός που έχασα για το τριαντάφυλλο μου.... έκανε ο μι κρός πρίγκιπας, για να το θυμάται.
- Οι
άνθρωποι έχουν ξεχάσει τούτη την αλήθεια, είπε η αλεπού. Εσύ όμως δεν
πρέπει να την ξεχάσεις. Απ' εδώ κι εμπρός θα είσαι για πάντα υπεύθυνος
για εκείνο που έχεις ημερώσει. Είσαι υπεύθυ νος για το τριαντάφυλλο
σου...
- Είμαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλο μου... ξαναείπε ο μικρός πρίγκιπας, για να το θυμάται..."
μτφ. Στρατής Τσίρκας (1968), εκδ. "Ηριδανός"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου