Έφυγε από τη ζωή ο συγγραφέας Σλάβομιρ Μρόζεκ (15 Αυγ 2013 | tvxsteam tvxs.gr)

..........................................................

Έφυγε από τη ζωή ο συγγραφέας Σλάβομιρ Μρόζεκ

18:22, 15 Αυγ 2013 | tvxsteam tvxs.gr

 

Έφυγε από τη ζωή, το πρωί τηςΠέμπτης, ο μεγάλος πολωνο-γάλλος δραματουργός, συγγραφέας και σκιτσογράφος Σλάβομιρ Μρόζεκ, στη Νίκαια της Γαλλίας, σε ηλικία 83 ετών, όπως αναφέρουν σε ανακοίνωσή τους οι εκδοτικοί οίκοι του, οι Noir sur Blanc και Wydawnictwo.

Γεννημένος στις 29 Ιουνίου 1930 στο Μπορζέτσιν, κοντά στην Κρακοβία (νότια Πολωνία), ο Σλάβομιρ Μρόζεκ άρχισε να γράφει για τις εφημερίδες και τα θέατρα της Πολωνίας υιοθετώντας το μαύρο χιούμορ και το παράλογο.

Το 1963 έφυγε από την Πολωνία και αποφάσισε να εγκατασταθεί αρχικά στην Ιταλία και στη συνέχεια στη Γαλλία, όπου δημοσίευσε το 1968 μια επιστολή διαμαρτυρίας εναντίον της εισβολής των στρατευμάτων του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία. Τότε, ζήτησε πολιτικό άσυλο στη Γαλλία και δέκα χρόνια αργότερα έλαβε τη γαλλική υπηκοότητα.

Τα βιβλία του Σλάβομιρ Μρόζεκ έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Μεταξύ των γνωστότερων έργων του είναι τα: «Οι εμιγκρέδες», «Τάνγκο», «Ο ελέφαντας, «Ο έρωτας στην Κριμαία», «Το τετράδιό μου των γαλλικών».

Το 1981, σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά του πραξικοπήματος του στρατηγού Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι, ο Σλάβομιρ Μρόζεκ απαγόρευσε προσωρινά την έκδοση των έργων του στην Πολωνία.

Το 1989 έφυγε από τη Γαλλία για να εγκατασταθεί στο Μεξικό, πριν επιστρέψει το 1996 στην Πολωνία.

Από το 2008 και ως το θάνατό του ζούσε στη Νίκαια της νότιας Γαλλίας. Το 2003 τιμήθηκε με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής για την προσφορά του στο γαλλικό πολιτισμό.

"Ο ηθοποιός Αργύρης Πανταζάρας μνημονεύει Λευτέρη Βογιατζή" από τη Σταυρούλα Παπασπύρου (http://www.enet.gr, 22/7/2013)

...........................................................

Ο ηθοποιός Αργύρης Πανταζάρας μνημονεύει Λευτέρη Βογιατζή

δες εδώ όλη τη συνέντευξη:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=376035 

Η πρώτη συνεργασία του 25χρονου ηθοποιού με το 
σπουδαίο σκηνοθέτη έμελλε να είναι και η τελευταία 
του.

«"Παιδεία σημαίνει περιέργεια''. "Μελέτη σημαίνει ν' αποκτάς καινούργιες συνήθειες". "Ο,τι σε βοηθάει τώρα, θα γίνει εμπόδιο μετά". "Η ελευθερία θα 'ρθει μέσα από το χαμόγελο". "Αν χρειαστεί, πάω ενάντια στη σπουδή"..

"Το εισιτήριο" / "επίκαρο" ποίημα του Γιάννη Σκαρίμπα (1893 - 1984) μελοποιημένο από το Διονύση Τσακνή.

....................................................

Γιάννης Σκαρίμπας


(1893 - 1984)














Το εισιτήριο

ΝΑΝΑΙ σαν νάμουν έτοιμος. Και νάναι
Σαν νάχω χάσει το εισιτήριο. Οι κάβοι
Ν’ αφροκοπάν, κι οι αφροί να το κουνάνε
Μεσ’ στους καπνούς του –όρνιο- ένα καράβι.

Κι εγώ να ψάχνουμαι εδωχάμω. Και όλο- όλο
…το … ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ να λέω σύντρόφοι ωραίοι!…
και να μην έρχεται μια βάρκα έως το μώλο
να μην φαινώνται πουθενά οι β αρκαρέοι…

Οι βαρκαρέοι!… Το εισιτήριο!.. Να τρέμει
- ζαγάρι εντός μου- η Χαλκίδα και τα όρη.
Κι εκεί να τόχουν συνεπάρει οι ανέμοι
Μετέωρο – μες τστις αχλές του- το βαπόρι…

Ω διάολε!… όλα νάχουν χαθεί και νάχουν πάει
Κι οι άνθρωποι δραπετεύσει από τους τόπους
Κι αυτό το πλοίο να τραβάει και να τραβάει
Χωρίς μηχανικούς, χωρίς ανθρώπους…

Και χωρίς φώτα. Ακυβέρνητο. Και όλο
Να χλιμιντράει στο χάος. Κι ως θα κλαιω
- κι όλας να ψάχνουμαι, να ψάχνουμαι στο μώλο
και όλο για κείνο το εισιτήριο να λεω…

Michel Petrucciani : το cantabile και η καταπληκτική ιστορία ενός σπάνιου μουσικού φαινομένου (www.lifo.gr, 9/8/2013)

....................................................

Michel Petrucciani - Cantabile

 

Michel Petrucciani, Anthony Jackson, Steve Gadd. Stuttgart, Germany - 1998

Μεταφορτώθηκε στις 19 Ιαν 2011 

 
και εδώ  :

http://www.lifo.gr/team/gnomes/36482 
 

η καταπληκτική ιστορία του

Κατάσταση πολιορκίας (Etat de siege) Μια ταινία του Κώστα Γαβρά (1972)

....................................................

Κατάσταση πολιορκίας 

(Etat de siege) 

[ελληνικοί υπότιτλοι]

Κατάσταση πολιορκίας
Γαλλικός τίτλος: État de siègeΣκηνοθέτης:Κώστας Γαβράς
Έτος παραγωγής: 1972
Παίζουν:
Yves Montand
Renato Salvatori
O.E. Hasse

Υπόθεση:
Εξαιρετικό πολιτικό θρίλερ με θέμα την απαγωγή, ανάκριση κι εκτέλεση του Νταν Μιτριόνε, εκπαιδευτή των λατινοαμερικανικών αστυνομιών στις σύγχρονες "τεχνικές ανάκρισης" της CIA, από τους αντάρτες πόλης Τουπαμάρος της Ουρουγουάης (1970) Ένας πράκτορας της CIA εκπαιδεύει τις υπηρεσίες ασφαλείας φιλικών χωρών σε σύγχρονες μεθόδους βασανισμού. Πρόκειται για την πραγματική ιστορία του Νταν Μιτριόνε.

"Μία πειστική απάντηση" της Ιωάννας Καραμάνου (www.protagon.gr, 10 Αυγούστου 2013)

........................................................

10 Αυγούστου 2013 www.protagon.gr 

Μία πειστική απάντηση 

της Ιωάννας Καραμάνου

 

Σε κάθε σύγχρονη παράσταση αρχαίου δράματος τίθεται μια σειρά ερωτημάτων. Πώς, για παράδειγμα, μπορούν οι θεατρικές συμβάσεις της αρχαίας παράστασης να προσαρμοσθούν στη σύγχρονη σκηνή; Πώς μπορούν να επικυρωθούν οι αξίες του αρχαίου έργου σε ένα διαφορετικό πολιτισμικό, ιδεολογικό και κοινωνικό πλαίσιο; Πώς επιτυγχάνει ο αρχαίος δημιουργός να συνδιαλεχθεί με τον σύγχρονο θεατή, δεδομένου ότι οι προσδοκίες του σύγχρονου κοινού διαφέρουν ριζικά από εκείνες του αρχαίου θεατή;

Τα ζητήματα αυτά περιπλέκονται περαιτέρω όταν η «ετερότητα» του αρχαίου έργου, σε σχέση με την πρόσληψή του από τον σύγχρονο θεατή, δεν περιορίζεται μόνο στην τεράστια χρονική απόσταση μεταξύ του πέμπτου αιώνα π.Χ. και του σήμερα. Αφορά και τους ίδιους τους ανοίκειους χαρακτήρες του Κύκλωπα και των σατύρων και επιπροσθέτως την ιδιαιτερότητα του σατυρικού δράματος ως θεατρικού είδους, του οποίου ο Κύκλωψ συνιστά το μοναδικό ακέραιο δείγμα.

Η παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, που ανέβηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου στις 2 και 3 Αυγούστου με την υπογραφή του σκηνοθέτη Βασίλη Παπαβασιλείου, πέτυχε, κατά τη γνώμη μου, να δώσει μία πειστική απάντηση σε αυτή τη σειρά ερωτημάτων. Ευθύς εξαρχής κέντρισε και κέρδισε το ενδιαφέρον του θεατή, επιλέγοντας να εισαγάγει τον Οδυσσέα «Μπερμπάντη» και τους συντρόφους του, τους «καπήλους», ως «διαμεσολαβητές» ανάμεσα στο αρχαίο έργο και στον σύγχρονο θεατή. Μέσα από αναφορές στην ιστορική και λαϊκή παράδοση του τόπου, στα πάθη και στα παθήματα του Νεοέλληνα, η μορφή του πολυμήχανου Οδυσσέα, τον οποίο ενσάρκωσε με ιδιαίτερη ευστοχία ο Νίκος Καραθάνος, πέτυχε να συνδέσει ιδεολογικά τον αρχαίο κόσμο του Κύκλωπα και των σατύρων με τη νεοελληνική παράδοση και ταυτότητα. Αυτό το «εισαγωγικό ισοδύναμο», το οποίο συστάθηκε για να καταστήσει οικείο το αρχαίο σατυρικό δράμα στον σημερινό θεατή, ήρθε να υποδηλώσει ότι ο Οδυσσέας, ο Κανένας, που θα μπορούσε συνάμα να είναι και ο Καθένας (όπως τον αντιλαμβάνονται, σύμφωνα με το πρόγραμμα της παράστασης, ο σκηνοθέτης Βασίλης Παπαβασιλείου και ο δραματολόγος Σωτήρης Χαβιάρας), είναι ο πολύτροπος και σε διαρκή αναζήτηση Έλληνας κάθε εποχής—και της δικής μας εποχής. Θα σημείωνα ότι αυτό το εισαγωγικό δραματουργικό εύρημα πέτυχε να μυήσει το σύγχρονο κοινό στο έργο, δίνοντας κατόπιν τον λόγο στον άχρονο Ευριπίδη, του οποίου το κείμενο έμεινε αλώβητο από «εκσυγχρονιστικές» παρεμβάσεις ή αλλοιώσεις. Αυτή η σκηνή, που συνιστά «θέατρο εν θεάτρω», κατόρθωσε να κινήσει το ενδιαφέρον των θεατών να παρακολουθήσουν «το έργο [που] λέγεται Κύκλωψ», ακολουθώντας μια μακρόχρονη θεατρική παράδοση, που ανάγεται στη νέα αττική κωμωδία του Μενάνδρου.

Η παράσταση απέδωσε εύγλωττα τους κεντρικούς θεματικούς και ιδεολογικούς άξονες του έργου, που προβάλλουν μια σειρά αντιθέσεων: το δίπολο φύσεως και πολιτισμού, που πρεσβεύεται από τον Κύκλωπα και τους σατύρους από τη μια μεριά και από τον πολιτισμένο Οδυσσέα από την άλλη• την τελική κυριαρχία του λόγου του Οδυσσέα επί του άκρατου ηδονισμού του Κύκλωπα, που αποδόθηκε εξαιρετικά με την πληθωρική και καθηλωτική ερμηνεία του Δημήτρη Πιατά• και τη δουλεία που επιβάλλει ο Κύκλωπας, σε αντίστιξη με την απελευθερωτική δύναμη της διονυσιακής λατρείας.

Το δραματικό τοπίο της Αίτνας αποτυπώθηκε στο βουκολικό σκηνικό της Marie-Noëlle Semet. Η βουκολική αυτή διάσταση αναδείχθηκε περαιτέρω με την είσοδο του Κύκλωπα, ο οποίος απήγγειλε το ενδέκατο ειδύλλιο του Θεοκρίτου, που αναφέρεται στον έρωτά του για τη νύμφη Γαλάτεια και αποτέλεσε ένα από τα θέματα των ρωμαϊκών Μεταμορφώσεων του Οβιδίου. Εικαστικά το θέμα αυτό είχε εμπνεύσει τον Nicolas Poussin, το έργο του οποίου φαίνεται να αποτέλεσε σημείο αναφοράς του σκηνικού της παράστασης. Η διαχρονική και δι-ειδολογική persona του Κύκλωπα σκιαγραφήθηκε, επομένως, μέσα από μια θεατρική, λογοτεχνική και εικαστική διαδρομή, που ανάγεται ασφαλώς στη ραψωδία ι της Οδύσσειας, της οποίας το υλικό μεταπλάθει και δραματοποιεί ο Ευριπίδης.

Απολαυστικός ο Νίκος Χατζόπουλος στον ρόλο του μέθυσου και καιροσκόπου γερο-Σιληνού πλαισιωμένου από έναν πολύχρωμο, ζωηρό και εύθυμο Χορό σατύρων, την κίνηση του οποίου επιμελήθηκε η ομάδα Sinequanon. Οι αναφορές στη διονυσιακή μουσική μέσω της χρήσης τυμπάνων και ενός πνευστού που ανακαλεί τον διονυσιακό αυλό πέτυχαν να συνθέσουν μία παιγνιώδη διονυσιακή ατμόσφαιρα.

* Η Ιωάννα Καραμάνου είναι επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Ντιέγκο Βελάθκεθ: «Ο ζωγράφος των ζωγράφων» (06 Αυγ 2013 | tvxsteam tvxs.gr)

...............................................................

Ντιέγκο Βελάθκεθ: «Ο ζωγράφος των ζωγράφων»

09:32, 06 Αυγ 2013 | tvxsteam tvxs.gr/node/41610

 

 

Σαν σήμερα, πέθανε ο Ντιέγο Βελάθκεθ,ο διάσημος Ισπανός ζωγράφος που σημάδεψε τη ζωγραφική της περιόδου Μπαρόκ. Ο καλλιτέχνης έγινε γνωστός μέσα από τις προσωπογραφίες που δημιούργησε το χρονικό διάστημα που έμενε στην αυλή του βασιλιά Φίλιππου Δ’ ενώ σήμερα το διασημότερο έργο του είναι μάλλον το Las Meninas (απ' όπου και η λεπτομέρεια - αυτοπορτρέτο).

Η Ιστορία της Τέχνης του 17ου αι., δε θα μπορούσε να είχε ολοκληρωθεί αν δεν συμπεριλαμβανόταν ο Ντιέγο Βελάθκεθ μέσα στις σελίδες της...



Ο Ντιέγο Ροντρίγκεθ ντε Σίλβα Βελάθκεθ, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στη Σεβίλλη στις 6 Ιουνίου του 1599, γόνος οικογένειας που ανήκε στην κατώτερη αριστοκρατία. Ο πατέρας του, Χουάν Ροντρίγκεθ ντε Σίλβα, ήταν ευγενούς πορτογαλικής καταγωγής και δικηγόρος στο επάγγελμα, ενώ η μητέρα του, Χερόνιμα Βελάσκεθ, ήταν μέλος της αριστοκρατίας της Σεβίλλης η κλίση του στη ζωγραφική φάνηκε από μικρή ηλικία.



Πριν γίνει δεκαοχτώ ετών, έγινε δεκτός στη συντεχνία ζωγράφων του Αγίου Λουκά και επιχειρώντας τα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα στη Σεβίλλη, ακολούθησε τα θεματολογικά πρότυπα της εποχής του, φιλοτεχνώντας ένα είδος ρωπογραφίας, συνηθισμένο για την εποχή εκείνη, που ονομαζόταν bodegon. Το είδος αυτό απεικόνιζε συνήθως καθημερινές σκηνές, με επίκεντρο το φαγητό και το ποτό μίας παρέας ανθρώπων. Ο δάσκαλός του, ο Πατσέκο, τον παρότρυνε να στραφεί σε θρησκευτικά θέματα.
Ο Βελάσκεθ ολοκλήρωσε ορισμένες εικόνες μικρών διαστάσεων καθώς και μια σειρά από ρετάμπλ, ωστόσο στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας συνέχισαν να βρίσκονται οι προσωπογραφίες.


Στις αρχές του 1620, η φήμη του είχε αρχίσει να εδραιώνεται στη Σεβίλλη και το 1622 αποφάσισε να εγκατασταθεί στη Μαδρίτη, η οποία αποτελούσε πολιτικό κέντρο της χώρας, καθώς δύο χρόνια νωρίτερα είχε μεταφερθεί εκεί η βασιλική αυλή του Φίλιππου Δ'. Ως ζωγράφος της αυλής παρέμεινε πιστός στην παράδοση του bodegon και διακρίθηκε κυρίως ως δεξιοτέχνης προσωπογράφος. Mία προσωπογραφία του ίδιου του Φίλλιπου Δ' του εξασφάλισε το προνόμιο του να είναι ο αποκλειστικός προσωπογράφος του βασιλιά.
Αλλά οι καλλιτεχνικές αναζητήσεις του ζωγράφου έμεναν ανικανοποίητες. Έτσι το 1629 το βρίσκουμε στην Ιταλία να μελετά τα έργα του Ραφαήλ και του Μιχαήλ Άγγελου - στην Ιταλία θα επιστρέψει και μετά από 20 χρόνια. Μια δεκαετία μετά, η καλλιτεχνική πορεία του Βελάθκεθ απογειώνεται με χαρακτηριστικά δείγματα τους πίνακες «Η Αφροδίτη στον καθρέφτη της», «Ο μύθος της Αράχνης» και «Οι υφάντρες».
«Ο μύθος της Αράχνης» αποτέλεσε παραγγελία ενός ιδιώτη και βασίζεται στις «Μεταμορφώσεις του Οβίδιου» όπου περιγράφεται ο ανταγωνισμός μεταξύ της Παλλάδας Αθηνάς και της Αράχνης. Ο Βελάσκεθ μετέφερε έναν αμιγώς μυθολογικό θέμα στο επίπεδο μίας καθημερινής σκηνής. Τέσσερα χρόνια πριν το θάνατό του, δημιουργεί το magnum opus του Las Meninas.



Ο Ντιέγο Βελάθκεθ έφυγε από τη ζωή στις 6 Αυγούστου του 1660. Η ταφή του έγινε στην εκκλησία του Σαν Χουάν Μπαουτίστα, παρουσία ευγενών και αυλικών, ενώ οκτώ ημέρες αργότερα πέθανε και η σύζυγός του Χουάνα, την οποία έθαψαν δίπλα του.
Σχεδόν έναν αιώνα μετά το θάνατό του, αρκετά έργα του καταστράφηκαν ή υπέστησαν σοβαρές φθορές από πυρκαγιά που ξέσπασε το 1734 στα βασιλικά ανάκτορα της Μαδρίτης, ενώ το 1811, η εκκλησία και ο τάφος του καταστράφηκαν από τους Γάλλους.

κάνε κλικ πάνω σε κάθε πίνακα για να μεγενθυθεί...

Αλέξης Σεβαστάκης, Ταξίδι εργασίας ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΡΑΠΤΟΥ ("ΑΥΓΗ", 28/4/2013)

.............................................................

28/4/13

Αλέξης Σεβαστάκης, Ταξίδι εργασίας

Προεικονίζοντας τη σύγκρουση: Το στοίχημα της «ανάπτυξης» και ο ρόλος του ξένου

ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΡΑΠΤΟΥ

Ο «ξένος» και το εννοιολογικό και υλικό αποτύπωμά του στο χώρο, δοκιμάζουν ποικιλοτρόπως την ελληνική κοινωνία. Ο ξένος δεν είναι μόνο ο εξαθλιωμένος μετανάστης, ο οικονομικός ή πολιτικός πρόσφυγας που έρχεται στη χώρα μας και συνηθέστατα εγκλωβίζεται σε αυτήν. Είναι ο «επενδυτής» που στοχεύει στην εκμετάλλευση γαιών και δομών, είναι ο οικονομικός και πολιτικός τοποτηρητής, που επιβάλλει νέα πλαίσια οικονομικής, πολιτικής και αναπόδραστα πολιτιστικής διαχείρισης του τόπου. Είναι όμως και ο οικείος, που απο-οικειοποιείται και συχνά γίνεται ανταγωνιστής και εχθρός. Σε κάθε περίπτωση ο «ξένος», ο «άλλος», είναι πάντα μια ρωγμή και μια απειλή στο υποθετικά ομοιογενές «εγώ», μια απειλή στη συμπαγή δικαϊκά και εθιμικά προσδιορισμένη τάξη. Η ύπαρξη του ξένου, του σύγχρονου νομάδα που εγκαθίσταται σε δεδομένο χώρο, είτε ως ικέτης είτε ως αποικιοκράτης, επιδρά στο αστικό τοπίο και στο ύπαιθρο, οδηγώντας σε χωρικές αναμορφώσεις, διευθετήσεις και αναχρήσεις.                                                               

Με τη γραμματική της νέας αγοράς παρατηρείται η απολύτως συντεταγμένη επιχειρησιακή απόπειρα ανασημασιοδότησης και ανακαθορισμού των συνόρων, των ορίων, των χρήσεων γης. Με την υφαρπαγή της γης και τη χρήση κάθε νομοθετικού τεχνάσματος, η κατοχή και η διαχείριση του χώρου, τόσο στην πόλη όσο και στο ύπαιθρο, αποκτά καθοριστική σημασία. Ο σύγχρονος νεοφιλελεύθερος πουριτανισμός, ως παράθλαση και έκπτωση του μοντέρνου, με την υπερσυστηματική, θρησκευτική σχεδόν δομή του, επιχειρεί μια μονοσήμαντη εδαφικότητα σβήνοντας κάθε προηγούμενο παραγωγικό και μνημονικό ίχνος. Εισάγει μια μετρική του χώρου χωρίς γεωμετρία, μια μετρική συμβολικής ισχύος. Σε αυτό το ιδιαίτερα φορτισμένο και κρίσιμο πεδίο διαδράσεων, όπου η αβεβαιότητα της επιβίωσης και η ευκαιριακή χρησιμότητα της εργασίας τείνουν να γίνουν καθεστώς, η εγκατεστημένη αίσθηση του ανήκειν σε ένα δεδομένο, σταθερό και συνεκτικό όλο, αποδυναμώνεται δραματικά.[1] Η ευκαιριακή λογική, διατρέχει το σύνολο των σχέσεων, οι οποίες οργανώνονται ως τυχαίες συνάψεις σε ένα υπερεθνικό χωροδικτύωμα.    

                       

Στο δίπρακτο έργο Ταξίδι Εργασίας του Αλέξη Δ. Σεβαστάκη, γραμμένο το 1978, το οποίο ανέβηκε για πρώτη φορά στο Θέατρο Τέχνης, το 1979, σε σκηνοθεσία Μίμη Κουγιουμτζή (και αργότερα σε σκηνοθεσία Λ. Βαρδαρού, το 1986 –Εταιρικός Θίασος Σ.Ε.Η.), εκφράζεται με πυκνότητα και δραματική ένταση η διαδικασία πολλαπλών μετασχηματισμών που υπέστη η ελληνική κοινωνία από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 μέχρι και την δεκαετία του 1970, τότε που ένα μεγάλο κύμα ελλήνων μεταναστών διασκορπίζονταν ανά την υφήλιο. Στο ίδιο έργο, σαν σκηνή από το μέλλον, προεικονίζεται με ενάργεια η σημερινή συνθήκη περιηγητικής κατοίκησης και κατάχρησης του τόπου, όπως και η νέα πολυπολιτισμική ροή, με όποιες επιπτώσεις  τη συνοδεύουν.                                  

Το δράμα εκτυλίσσεται σε ένα αγροτόσπιτο, από αυτά των υγρών ημιορεινών περιοχών στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Ο μεγάλος αδελφός Τζίμης φτάνει μαζί με δύο αμερικάνους συνεργάτες του στην πατρίδα και η υπόλοιπη πολυμελής οικογένεια τον περιμένει  ανυπόμονα και ανήσυχα: Ο παραδοσιακός, δυναστικός και μικροϊδιοτελής πατέρας. Ο προσγειωμένος Μανώλης, ο δεύτερος αδελφός που έχει δουλέψει και έχει συμπλακεί συναισθηματικά και ηθικά με την παραγωγική γαιοκτησία αλλά κυρίως με την Γη, ως φυσικό και ως εννοιολογικό απόθεμα. Η γεροντοκόρη αδελφή Κατερίνα, ένα είδος αρχείου συντετμημένων πολιτιστικών παραδοχών και κρυσταλλώσεων. Η άλλη αδερφή, η Αγγέλα, που ονειρεύεται τη μεγάλη ζωή και ο μικρός αδελφός Γιάννης που θέλει να σπουδάσει. Όλοι μαζί συστήνουν ένα πολύπλοκο σύστημα σχέσεων, μια μικρογραφία της ελληνικής αντιφατικής κοινωνίας, μια μικρογραφία της πολιτικής και πολιτιστικής νεοελληνικής παθογένειας. Ο Τζίμης, που έφυγε με την προσδοκία μιας καλύτερης ζωής στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Αμερική, επιστρέφει ως φορέας προόδου και εκσυγχρονισμού στην πατρίδα, που θεωρεί ότι τον έδιωξε, για να τη μεταχειριστεί στη συνέχεια και με τη βοήθεια του ξένου κεφαλαίου ως διεκδικητικός και στο βάθος πατροκτονικός αποικιοκράτης.                                                                                             

Ο μετανάστης, που ανακαθόρισε τις ορίζουσες της ιθαγένειας και ο εκμεταλλευτής ως φορέας μιας νέας ισχύος, είναι εδώ οι όψεις του ίδιου νομίσματος. Η συγκυρία θα φωτίσει πότε τη μια και πότε την άλλη πλευρά. Στην ουσία αυτός που επιστρέφει παραμένει ανέστιος και πλάνης, ένας ξενιστής στο σώμα της πατρώας γης. Έτσι, η σχέση με την πατρίδα είναι σχέση χρηματιστική, αξιακά ακηδής.   

Το έργο του Αλέξη Σεβαστάκη αποτελεί παραβολή μιας ιδεολογικής αναστροφής. Πρόκειται για την εκκρεμή ιδεολογική στάση που ταλαιπωρεί την Ελλάδα πολλές δεκαετίες και στην οποία το αναπτυξιακό όραμα υπερτίθεται έναντι των κοινωνικών ζητημάτων γενικά και του τρόπου κατοίκησης και παραγωγικής αλλά και πολιτιστικής  διαχείρισης του χώρου ειδικά. Στο Ταξίδι Εργασίας η μετέωρη θέση του υποκειμένου (δομικά ξένου προς τα  χαρακτηριστικά που το συγκροτούν) φωτίζεται μέσα από το λαβύρινθο των  διαπροσωπικών σχέσεων και  αναγιγνώσκεται με πολιτικούς όρους, στο βαθμό που το υποκείμενο αυτοσημαίνεται ως πολιτικό ον. Το δράμα λειτουργεί ως αιρετικός και αναιρετικός προβολέας των ηθικών και κοινωνικών προταγμάτων, των ταυτοτήτων και των συμβόλων που χρησιμοποιεί ο νεοέλληνας για να επανανομιμοποιηθεί ιστορικά και να σχετιστεί με τον Άλλο, τον  Έτερο. Στο έργο σταθερά τα πάντα μετασχηματίζονται, οι θεωρησιακές μεταβάσεις είναι συνεχείς. Ο μετανάστης αδελφός αποδεικνύεται θλιβερά αναξιόπιστος, οι ξένοι φίλοι και χρηματοδότες είναι εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου, ο πατέρας είναι δυνάστης, η Αγγέλα είναι άβουλη, που ακουσίως εκπορνεύεται πολιτιστικά στους ηγεμονεύοντες «ξένους». Ο μόνος που αντιστέκεται σθεναρά είναι ο μεγάλος αδελφός Μανώλης. Δομείται και εγκλείεται σε ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης, που ενσωματώνει τις ανάγκες του τόπου και της οικογένειας και το οποίο συγκεφαλαιώνει το παραγωγικό τοπίο και τα μνημονικά πολιτισμικά ίχνη που αυτό φέρει. Η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη γιατί είναι αποκλίνουσες οι θεωρήσεις. Η κατάληξη είναι ο φόνος. Ένας φόνος συμβολικός και μια ολοκληρωτική χωρική κατίσχυση έναντι του διαμαρτυρόμενου, εκείνου που αντιστέκεται…                                                          Ο Αλέξης Σεβαστάκης διατυπώνει με γλωσσική ακρίβεια και ένταση, αλλά και με την στάση του διανοούμενου πολιτικού, το νεωτερικό πρόταγμα (στην ελληνική παραφθορά του) για πρόοδο, για  μετασχηματισμό, για «δυτικοποίηση» των δομών της κοινωνίας, που συγχρόνως θα έχει το χαρακτήρα της ιστορικής υπέρβασης, του άλματος πάνω από την μοίρα. Η πολιτική ευλυγισία, η τυχοδιωκτική, μικροσκοπική εκδοχή του πολιτικού, γίνονται βασική συνιστώσα του οικονομικού, αυτορυθμιστικού και αυτοσχεδιαστικού, εργοληπτικού μοντέλου το οποίο συγκροτεί έναν εξαιρετικά θνησιγενή οικονομικό σχεδιασμό και διανέμει άνισα τα ισχνά παραγωγικά αποτελέσματά του. Ο συγγραφέας ασκεί κριτική στην «αδήριτη ανάγκη» πρόσδεσης του νεοελληνικού κράτους στην πειρατική εκδοχή του κεφαλαιοκρατικού συστήματος και όχι στο πολυσύνθετο δικτύωμα του υπερχρονικού ανθρωπισμού. Στο παραγωγικό και πολιτιστικό σύστημα εγκαθίσταται μοχλευτικά και ασεβώς ένα υπέρτερο σύστημα παραγωγικής, εκτατικής και εντατικής επιτάχυνσης, που πολύ λίγο συνεισφέρει στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Για ακόμη μια φορά η νομή και η κατοχή της γης, του κλήρου, η διαχείριση του χώρου είναι το βασικό σημείο της δραματουργικής, της υπαρκτικής, της πολιτικής και πολιτιστικής σύγκρουσης.                        

Ο Σεβαστάκης, αφήνοντας τη νοητή έκβαση του δράματος στην ευχέρεια του θεατή, τον εγκαλεί να δώσει την πολιτική ερμηνεία, να δώσει τη λύση που θεωρεί ως την πλέον συνεπή στο μύθο, και επιτέλους να οργανώσει μια εξατομικευμένη δραματική έξοδο προς τη συλλογική ευθύνη του πραγματικού.

*Το Ταξίδι Εργασίας περιλαμβάνεται στο Αλέξης Σεβαστάκης, Πολιορκίες. Θέατρο, Δίτομη έκδοση, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2000.

Η Ελευθερία Ράπτου είναι θεατρολόγος

"Σταυροί στο Μέτωπο", 1957, Του Στάνλευ Κιούμπρικ (palmografos, 15/6/2013)

..............................................................

 "Σταυροί στο Μέτωπο", 1957, Του Στάνλευ Κιούμπρικ - Δείτε όλη την ταινία! (ελλ. υπότιτλοι), video

«Σταυροί στο μέτωπο» (Paths of Glory), ένα από τα λιγότερο γνωστά αριστουργήματα του Stanley Kubrick.
Αποτυπώνει την αντιπολεμική και αντι-στρατιωτική ματιά ενός μεγάλου δημιουργού.
Περιέχει αντιπολεμικά ψήγματα σ' όλη τη διάρκειά της με αποκορύφωμα το τελευταίο πεντάλεπτο.
Η ταινία είναι από tvxs.gr
Ακολουθεί κριτική από το Blog:
xairetismata.wordpress.com

Σήμερα θα κάνω την πρώτη κριτική ταινίας στο blog. Πρόκειται για μια “φρέσκια” ταινία 50 βάλε χρόνια παλιά! Ο τρόπος όμως που διαπραγματεύεται ο Κιούμπρικ το θέμα του πολέμου είναι αξιοσημείωτος, μοναδικός, και αυτό κατα τη γνώμη μου την κατατάσει στις καλύτερες αντιπολεμικές ταινίες όλων των εποχών. Το “Paths of Glory” (ή ελληνιστί… “Σταυροί στο Μέτωπο”) βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1957. Λογοκρίθηκε και απαγορεύτηκε η προβολή του σε Γαλλία, Ισπανία και Γερμανία! Στην Γαλλία προβλήθηκε για πρώτη φορά το…1975 και στην Ισπανία το …1986 μετά το θάνατο του Φράνκο! Ο πρωταγωνιστής Κέρκ Ντάγκλας έχασε σε δημοσιότητα με τη συμμετοχή του στην ταινία, η οποία παρόλες τις καλές κριτικές δεν έγινε ποτέ μεγάλη επιτυχία σαν τις υπόλοιπες του σκηνοθέτη.

Το στόρυ είναι σχετικά απλό: μέσα στο σφαγείο του Ά Παγκοσμιού Πολέμου ένα σύνταγμα Γάλλων στρατιωτών προετοιμάζεται για μια επίθεση κατάληψης ενός λόφου. Ο φιλόδοξος στρατηγός Mireau αναθέτει στο συνταγματάρχη Dax(Κερκ Ντάγκλας) να ηγηθεί της εφόδου στο Ant Hill για την κατάληψη του με κάθε κόστος. Η επίθεση καταλήγει σε πανωλεθρία για τους Γάλλους οι οποίοι αναγκάζονται σε υποχώρηση. Όταν ένας λόχος δεν βγαίνει καν από τα χαρακώματα για να μακελευτεί κατα τη διάρκεια της μάχης, θα συγκληθεί στρατιωτικό δικαστήριο την επόμενη μέρα. Τρεις στρατιώτες οδηγούνται ενώπιον των στρατιωτικών δικαστών και ο συνταγματάρχης Dax θα τους υπερασπιστεί χωρίς επιτυχία, καθώς η στρατιωτική μηχανή θέλει να παραδειγματίσει τους υπόλοιπους στρατιώτες.

Ο Κερκ Ντάγκλας σε έναν συγκλονιστικό ρόλο καυτηριάζει με τις λέξεις και τολμά να συγκρουστεί με την στρατιωτική ηγεσία. Αναδεικνύεται συνέχεια ο παραλογισμός του επιτελείου που τρώει με χρυσα κουτάλια στα αριστοκρατικά σαλόνια σε αντίθεση με τα λασπωμένα χαρακώματα που βομβαρδίζονται συνεχώς και τους φαντάρους που θυσιάζονται για τα σχέδια των πολιτικών ολιγαρχιών.

Λίγο πριν την επίθεση ο συνταγματάρχης Dax έχει τον παρακάτω διάλογο με τον φιλόδοξο στρατηγό:

-Τι θύματα προβλέπετε κύριε;

-Πες, το πέντε τοις εκατό θα πεθάνει από τα δικά μας πυρά. Είναι μία μέγιστη χοντρική εκτίμηση. Δέκα τοις εκατό θα περάσει στη χώρα του κανένα…και το είκοσι τοις εκατό θα περάσει το σύρμα. …αυτό αφήνει στο 65% το πιο δύσκολο έργο. Ας πούμε το 25% θα καταλάβει το Ant Hill.

- Στρατηγέ, λέτε ότι περισσότεροι από τους μισούς θα πεθάνουν.

- Ναι, είναι ένα φρικτό αντίτιμο συνταγματάρχη. Αλλά θα έχουμε το Ant Hill…

Και καταλήγουν με τον συνταγματάρχη Dax να τον βρίζει κατάμουτρα:

- Ο πατριωτισμός ίσως είναι παλιομοδίτικος, αλλά ο πατριώτης είναι έντιμος άντρας .

- Δεν σκέφτονταν όλοι το ίδιο. ο Samuel Johnson είπε κάτι άλλο.

- Τι; ….Τι είχε να πει για τον πατριωτισμό;

- Είπε ότι ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο του καθάρματος κύριε.

Ταυτόχρονα δύο στρατιώτες, παραμονή της επίθεσης, ανταλλάσουν τις παρακάτω ανατριχιαστικές κουβέντες:

- Με ποιο τρόπο θα ήθελες να σκοτωθείς; Με ξιφολόγχη ή αυτόματο όπλο;

- Αυτόματο όπλο, φυσικά.

-Αυτό είναι το νόημα. Και τα δυο είναι κομμάτια από σίδερο που σκίζουν τα έντερά σου…μόνο που το αυτόματο όπλο είναι πιο γρήγορο, καθαρό και λιγότερο οδυνηρό, έτσι δεν είναι;

- Τι αποδεικνύει αυτό; – Αυτό αποδεικνύει ότι οι περισσότεροι από μας…φοβούνται περισσότερο τον πόνο παρά τον θάνατο.

Χωρίς συναισθηματικές επικαλύψεις και  ακροβατικά που περισσεύουν στις ταινίες του είδους το μύνημα είναι σαφές: για τα συμφέροντα των πολιτικών ολιγαρχιών της Ευρώπης και στο όνομα της “πατρίδας” θα σφαγιάζονται ανούσια εώς και βλακωδώς οι στρατιώτες οποιασδήποτε πλευράς. Δεν έχει καμία σημασία η οποιαδήποτε αναφορά σε λογική ή έστω ορθή διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Όλα αλέθονται στο μύλο του μιλιταρισμού και των συμφερόντων. Ακόμα και ο πιο “διαλλακτικός” στρατηγός στο τέλος προσπαθεί να εξαγοράσει τον συνταγματάρχη Dax, αποδεικνύοντας ότι οι στρατοκράτες εξυπηρετούν τους ίδιους σκοπούς και αφεντικά ανεξαρτήτως των προσωπικών διαφοροποιήσεων τους. Ο μεν “αδίστακτος” στρατηγός Mireau τόλμησε ακόμα και να διατάξει το πλήγμα με πυροβολικό στις θέσεις του “δειλού” λόχου. Ο δε πιο “λογικός” στρατηγός Broulard παρόλο που αναγνωρίζει το άδικο της εκτέλεσης των αντρών του συνταγματάρχη Dax, είναι εκεί ακριβώς για να συντηρεί το στρατοκρατικό καθεστώς που πρέπει με κάθε κόστος να πηγαίνει μπροστά τα ιμπεριαλιστικά του καθήκοντα. Έτσι και ο συνταγματάρχης Dax δε μπορεί να αλλάξει και να μετακινήσει σε τίποτα αυτό τον αιματοβαμμένο μηχανισμό, παρα μόνο να δηλώσει:  ”κύριοι του δικαστηρίου, υπάρχουν φορές που ντρέπομαι…να είμαι μέλος της ανθρώπινης

φυλής έτσι νιώθω και τώρα.”

Η ταινία αυτή ήταν η ακριβώς προηγούμενη του σκηνοθέτη πριν από τον “Σπάρτακο”. Είναι ένα μεγάλο αντιπολεμικό έπος που γράφτηκε για μια άλλη εποχή και παραμένει επίκαιρο όσο ποτέ. Με ένα καταιγιστικό ρυθμό, εφυέστατο σενάριο και διαλόγους, παρέα έναν εξαιρετικό Κερκ Ντάγκλας, είναι μάλλον για εμένα η καλύτερη αντιπολεμική ταινία που έχω δεί…

Σταυροί+στο+Μέτωπο++από+tvxorissinora

Ένα ξεχασμένο αφιέρωμα στη Δόμνα Σαμίου

...............................................................

Δόμνα Σαμίου - H νύχτα ώρες δεκατρείς

Tραγούδι από την Σκύρο. Το κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου στη Σκύρο από τον Αλέκο Τραχανά, το 1972.

Περιλαμβάνεται στο CD «Η Δόμνα Σαμίου στο Μέγαρο Μουσικής» (1998). http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.albums&id=24


Η νύχτα ώρες δεκατρείς, μόνο τις τρεις κοιμούμαι,
τις άλλες τις υπόλοιπες εσένα συλλογούμαι. Νύχτα 'ναι και ξημερώνει κι η αυγή τα φανερώνει.

Νύχτα ποια είν' η πίκρα σου και φόρεσες τα μαύρα,
αν έχεις βάσανα και συ κι έχ' η καρδιά σου λαύρα. Της καρδιάς μου τα σεκλέτια συ τα ξέρεις κι έλα πες τα.

Δεν είν' αυγή να σηκωθώ να μην αναστενάξω,
έβγα ήλιε μου κι έλα μίλιε μου
να γείρω στο προσκέφαλο κι από καρδιάς να κλάψω,
έβγα να σε δω να παρηγορηθώ.

Στ' Aλάτσατα 'ναι ένα βουνό Kαρανταή το λένε,
έλα ταίρι μου και πιάσ' το χέρι μου
που παν οι Aλατσατιανές και τον καημό τους λένε,
πάπια, χήνα μου νά 'χεις το κρίμα μου.